Na proleće u Šapcu će se održati „Vinaverovi dani evropske kulture“ s ciljem oživljavanja moderne evropske tradicije koja je bila osnovna duhovna i poetička paradigma njegove stvaralačke koncepcije. Ova manifestacija obuhvatila bi književnost, muziku, pozorište, likovnu umetnost, kao i nauku i izdavaštvo, u spomen na domene u kojima se kretao i stvarao Stanislav Vinaver.
Tim povodom u Biblioteci šabačkoj nedavno su predstavljena sabrana dela, a ova ustanova već je priredila niz manifestacija: od dečijih radionica do simpozijuma o Vinaverom delu. Sabrana dela Stanislava Vinavera, u 18 knjiga u izdanju Službenog glasnika i Zavoda za udžbenike, proglašena su za izdavački poduhvat godine na Beogradskom sajmu knjiga.
Urednica izdanja Milka Zjučić Avramović ukazala je na izuzetan stvaralački i životni put Vinaverov. On je rođen u Šapcu, a njegov otac Avram, prvi je ovde, a time i u Srbiji, krajem 19. veka koristio rendgen aparat. Stanislav Vinaver posle završene gimnazije u Šapcu i Beogradu u Parizu je studirao fiziku i matematiku na Sorboni, kao i filozofiju i muziku. Studije je prekinuo i javio se kao dobrovoljac i učestvovao u balkanskim ratovima, a potom kao jedan od 1.300 kaplara prelazi Albaniju, da bi kao izuzetno obrazovan, širio istinu o Srbiji širom Evrope.
Pripadao je intelektualnom kremu Beograda kao večiti modernista, a njegovo delo bilo je skrajnuto, zaboravljeno i nepročitano. Penzionisan je u 50. godini, kasnije kao oficir proveo Drugi svetski rat u zarobljeništvu, i doživeo odmazdu tadašnjih vlasti.
Priređivač sabranih dela Gojko Tešić, koji je više od trideset godina posvetio izučavanju književnog dela Stanislava Vinavera, smatra da je on najveći evropejac od svih književnika. Prevodio je sa sedam svetskih jezika, ukršteno od istoka na zapad, i od severa na jug, i to najznačajnije stvaraoce: Fransoa Rablea, Lope de Vegu, Getea, Aleksandra Bloka, sa arapskog „Hiljadu i jednu noć“… Nasleđe drugih kultura pretočio je na srpski jezik, a po svom delu bio je prava renesansna, polivalentna ličnost, književnik, prevodilac, novinar, kritičar, polemičar…
Nada Vinaver o svom svekru
U prepunoj svečanoj sali Biblioteke šabačke, koja nosi ime „Vinaver“, Nada Vinaver, snaha Stanislavljeva, podsetila je da je on studirao kod najvećeg francuskog matematičara Anri Poankarea, i da je, možda, svog profesora uputio na kosmičke putanje, jer je Poankare osnivač nebeske mehanike. Takođe, bio je omiljeni student čuvenog filozofa i književnika Anri Bergsona. Muziku je poneo kao dar od svoje majke Ruže, a bio je na putu da postane veliki pijanista u klavirskoj školi, kod tada veoma poznate Vande Landovske.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
