Prošle nedelje su u Priboju boravili stručnjaci Centralnog instituta za konzervaciju iz Beograda kako bi započeli drugu fazu projekta na zaštiti srednjovekovne nekropole . Za projekat zaštite kamenih nadgrobnih spomenika prošle godine je uspešno konkurisao Zavičajni muzej u Priboju pa je Ministarstvo kulture Republike Srbije odobrilo sredstva.
Monolitni kameni spomenici , u naučnoj literaturi poznati kao stećci, na ovoj lokaciji pod nazivom „Crkvina“ proglašeni su za spomenik kulture i kulturno dobro na otvorenom. Postupak zaštite je iniciran i uveliko je olakšan arheološkim istraživanjima koja su u organizaciji Zavičajnog muzeja u Priboju na ovom lokalitetu izvršena 2007 i 2008 godine. U Srbiji postoji još sličnih lokaliteta, ali je pored ove jedino još istražena srednjovekovna nekropola pored jezera Perućac u opštini Bajina Bašta.
– Reč je o mestu gde su sahranjivani prvi stanovnici Priboja . Istraživanja govore da su kameni nadgrobni spomenici nastajali u periodu od XIII pa sve do XVII veka. Istraženo je oko 50 grobova , a to je samo jedan manji deo i periferija tog groblja. Ostatak i veći deo nekropole je na žalost uništen prilikom izgradnje Bolnice, Doma zdravlja i fabrike Polijester u čijem krugu se još uvek nalaze tri sačuvana nadgrobna spomenika – naglašava direktor Zavičajnog muzeja Savo Derikonjić i dodaje da. „simboli na nadgrobnicima prate istorijske i kulturološke promene koje su se odvijale u tom periodu. Većina spomenika je orijentisana u pravcu istok- zapad i ima na sebi uklesane ranohrišćanske i hrišćanske simbole , (mač, krst, solarni simbol). Jedan broj spomenika , oni koji datiraju od XV veka pa nadalje, imaju odlike Islamske religije i kulture i okrenuti su prema Meki“
Po Derikonjićevim rečima nekropola je prilično velika i da je u njoj postoji određena organizacija sahranjivanja , (u jednom delu su recimo sahranjivana samo deca i novorođenčad ), što govori o brojnosti i organizovanosti stanovništva koje je u to vreme živelo na prostoru današnjeg Priboja i okoline.
Cilj stručnjaka iz Centralnog instituta za konzervaciju iz Beograda koji su prošle nedelje posetili nekropolu bio je da precizno utvrde trenutno stanje i eventualnu oštećenost na svakom nadgrobniku .
U sledećoj fazi oni će u saradnji sa Zavičajnim muzejem u Priboju pristupiti zaštiti i konzervaciji ovog kultunog dobra na otvorenom.
Postoje još 24 lokacije
U pribojskj opštini postoje još 24 manje lokacije sa ovakvim nadgrobnim spomenicima, oko 700 ukupno. Na jednoj od njih , u selu Crnuzi ,početkom jeseni biće izvršena priprena arheološka istraživanja u saradnji Muzeja u Priboju i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograd kojispred koga će biti angažovana arheolog doktorant, viši kustos, Marina Bunardžić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
