Posmrtni ostaci španskog diktatora Fransiska Franka biće ekshumirani, presudile su sudije Vrhovnog suda Španije.
Tako su podržali plan socijalističke Vlade da se posmrtni ostaci prebace iz državnog mauzoleja na manje kontroverzno mesto.
Frankova porodica je bila protiv ekshumacije, ali je njihova žalba odbijena.
- Španski građanski rat: Osamdeset godina od sukoba koji je zapalio svet
- Španija na putu da ukloni Frankove ostatke
- Madrid: Programer koji je moć oduzeo političarima i dao je građanima
Pitanje Frankovih ostataka godinama izaziva podele u Španiji.
Diktator je bio na čelu pobedničkih snaga u građanskom ratu 1930-ih i vladao je Španijom do 1975.
Sudije su jednoglasno odlučile da „u potpunosti odbiju žalbu porodice u vezi sa ekshumacijom“.
Franko je sahranjen u ogromnom mauzoleju koji nosi naziv Dolina palih. Na istom mestu sahranjene su desetine hiljada poginulih u građanskom ratu.
Mnogi doživljavaju ovaj kompleks kao spomenik koji slavi fašizam, a pripadnici krajnje desnice ga smatraju svetilištem.
Vlada Španije je odobrila ekshumaciju u avgustu.
Španski mediji navode da bi vlada, nakon presude, mogla da ekshumira Franka pre izbora 10. novembra.
Plan je da Franko bude sahranjen pored supruge na groblju El Pardo, severno od Madrida. Na ovom groblju su sahranjeni i drugi političari.
Mnogi potomci Frankovih žrtava podržavaju ovaj korak.
- BBC i tajne aktivnosti u borbi protiv nacista
- Žena koja je preživela Mengeleove eksperimente i oprostila nacistima
- Slavni poljubac nakon Drugog svetskog rata otišao u večnost
„Apsurdno je da su ljudi koje su ubile Frankove trupe sahranjeni na istom mestu gde i Franko. I dalje ga slave kao da je spasilac Španije“, rekla je za BBC Silvija Navaro, čiji je stric umro 1936. godine.
Za Frankove potomke – pored mauzoleja – jedino prihvatljivo mesto na koje može biti preneto njegovo telo je kripta unutar katedrale u centru Madrida. Iz Vlade su već saopštili da to neće biti moguće.
Članovi španske vlade su tvrdili da bivšeg diktatora ne bi trebalo sahraniti na mestu gde bi istomišljenici mogli da ga slave. Pominjali su i potencijalne bezbednosne probleme sa pozicijom katedrale.
Odluka o premeštanju Frankovog tela dolazi u trenutku u kom se Španija suočava sa političkom krizom. Četvrti opšti izbori u četiri godine biće održani za manje od dva meseca.
Kako se Španija nosi sa Frankovim nasleđem?
Za razliku od Musolinijeve Italije i nacističke Nemačke koje su poražene u Drugom svetskom ratu, prelazak Španije na demokratsko uređenje nakon Frankove smrti 1975. godine, tekao je postepeno. Iako je demokratija uspostavljena, mnogi veruju da se zemlja nikada nije suočila sa svojom fašističkom prošlošću.
Postojao je nepisani „pakt zaborava“ tokom tranzicije.
Zakon o amnestiji koji je usvojen 1977. godine, sprečava bilo kakvu istragu o zločinima tokom Frankovog doba.
Statue Franka uklonjene su i mnoge ulice su preimenovane kako bi se izbrisali očigledni tragovi fašističke prošlosti.
U Zakonu o istorijskom sećanju koji je 2007. godine donela socijalistička vlada, prepoznate su ratne žrtve na obe strane i određena je pomoć preživelim žrtvama Frankove diktature i njihovim porodicama.
Ali posao pronalaženja i ponovnog sahranjivanja poginulih iz građanskog rata bio je spor i kontroverzan.
Više od 100.000 žrtava sukoba i žestoke represije i dalje se vodi kao nestalo.
Ko je bio Fransisko Franko?
- Sa 33 godine je postao najmlađi general u Španiji 1926. godine
- Nakon što je Vladu u Španiji 1936. godine formirao levičarski Narodni front, Franko i drugi generali pokrenuli su pobunu i pokrenuli trogodišnji građanski rat
- Uz pomoć nacističke Nemačke i Musolinijeve Italije, pobedio u građanskom ratu 1939. godine i uspostavio diktaturu, proglašavajući se šefom države
- Čvrsto se držao na vlasti sve do smrti 1975. godine, nakon čega je Španija postaje demokratija
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
