Španska socijalistička vlada je usvojila odluku o ekshumaciji ostataka pokojnog fašističkog diktatora Fransiska Franka iz mauzoleja u blizini Madrida.
Dolinu palih, koja se nalazi na 50 kilometara od Madrida, podigao je diktator Franko, koji je preminuo 1975. godine.
Danas se mauzolej smatra veličanjem Frankove pobede u Španskom građanskom ratu.
Porodica generala Franka se protivi ekshumaciji. Još uvek nije poznato gde će ostaci biti preneti, ali se očekuje da španski parlament usvoji odluku.
Dolina palih takođe predstavlja grobnicu za 37.000 žrtava građanskog rata – vojnika sa obe strane.
Španski desničari odaju počast Franku kod ovog spomenika.
Ali mnogi Španci ga vide kao spomenik pobede fašizma. Levo orjentisani republikanski zatvorenici su bili primorani da ga sagrade.
Španska socijalistička vlada, koja je u junu stupila na dužnost, premeštanje Frankovih ostataka smatra prioritetom. Njihovo čuvanje u mauzoleju smatra uvredom za modernu demokratiju.
Ako Frankova porodica ne precizira gde će ostaci biti premešteni, konačnu odluku doneće vlada.
Socijalistička partija za ovakav potez ima podršku levičarske stranke Podemos i katalonskih i baskijskih nacionalista.
Fransisko Franko, 1892-1975
- Rođen u Galiciji u vojničkoj porodici, postao je najmlađi španski general tokom dvadesetih godina prošlog veka
- Nakon pobede levičarskog Narodnog fronta 1936. godine, Franko i ostali generali su izazvali puč, koji je prerastao u trogodišnji građanski rat
- Uz pomoć nacističke Nemačke i Musolinijeve Italije, Franko je pobedio u ratu 1939. i uspostavio diktaturu, proglasivši se vođom države – „El Caudillo“
- Bio je na vlasti sve do smrti 1975. godine, nakon čega je Španija prihvatila demokratiju
Da li će Dolina palih ostati fašistički simbol?
To nije ono što vlast želi; plan je da se mesto pretvori u „spomenik žrtvama rata“.
Ali zamenica premijera Španije Karmen Kalvo kaže da grobnica Prima de Rivere, osnivača Frankovog nacionalnog pokreta Falanga, neće biti pomerana. Ona opisuje De Riveru kao žrtvu građanskog rata. Njegov grob se nalazi naspram Frankovog.
De Riveru su streljali republikanci 1936.
Da li Španiju još uvek proganja duh Frankove ere?
Domakratija je odavno uspostavljena, ali Frankova era još uvek proganja Španiju. Postojao je nepisani „pakt zaborava“ tokom demokratske tranzicije.
Zakon o amnestiji usvojen 1977. godine sprečava bilo kakvu kriminalnu istragu Frankovog perioda.
Frankove statue su uklonjene i nazivi ulica su promenjeni kako bi se obrisali očigledni znakovi fašističke prošlosti.
Zakon o istorijskom sećanju, usvojen 2007. godine, priznaje žrtve rata na obe strane i pruža pomoć preživelim žrtvama Frankove diktature i njihovim porodicama.
Ali postupak pronalaženja i ponovnog sahranjivanja hiljade žrtava je bio spor.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
