Foto: Tijana IvanovićJoš sa novog asfalta ulazeći kroz prašnjave putiće između niskog rastinja među stablima Zvezdarske šume nailazi se na nekoliko pasa. Ćute, gledaju posetioce i čuvaju staru kuću, trošnu i oronulu.
Zvezdarska šuma sa pogledom na desnu stranu Dunava, veštački pošumljena površina mami posetioce, strance i beograđane da dođu u nju i uživaju u zelenilu. Mnoštvo stazica prašnjavih po kojima ljudi trče, šetaju kućne ljubimce ili deca sa svojim vaspitačima istražuju mrežu puteva kroz gusto rastinje.
Šuma ima deo uređen za potrebe građana. Park sadrži igralište za decu, klupe i stolove tako da beograđani dolaze, roštiljaju, igraju fudbal ili se dobacuju frizbijem. Za starije posetioce šume na Zvezdari urađena je staza za balote i oni se međusobno takmiče, trude se da „uvaljaju bolju“ balotu do bulina (mala boća koja se smešta u sredinu, pa je pobednik onaj čija je balota bliža bulinu), „tuku od šponde“ i međusobno se druže.
Šuma je obeđena gradskim naseljima i nalazi se u sred stambenih četvrti Beograda. Sa jedne strane šume nalazi se naselje Mirijevo, sa druge Omladinski stadion na Karaburmi, a sa treće strane Sportski centar „Zvezdara“. Pošumljeno je ukupno 145 hektara prostora, a od toga je 21 hektar uređen kao park. Šuma je pretežno napravljena radi zaštite Beograda od košave, ali i samog pročišćavanja vazduha. Najveći deo stabala je posađen od 1948. do 1950. godine u akcijama pionira i mladih gorana. Šuma je oformljena vrstama poput crne topole, kanadske topole, bagrem, američki jasen, hrast lužnjak, gorski javor, beli jasen, crni i beli bor.
Zvezdara je takođe i slabo istražen arheološki lokalitet. U turskim spisima od 1621. godine nalazi se zapis Vračar, kako je ovaj deo grada nosio naziv, što znači „brdo ili veliko polje“. On se delio na Istočni, Zapadni i Veliki Vračar, tačnije Zvezdaru. Takođe je na ovom mestu kralj Petar I Karađorđević želeo da podigne sebi dvor, međutim od toga su ga odgovorili, jer je tada nepošumljen deo bio na lakoj meti austrijskih brodova sa Dunava. Tokom Drugog svetskog rata u predelu današnje šume se nalazila nemačka vazdušna odbrana odbrana od savezničkog obombardovanja. Na Zvezdari je 1932. godine sagrađena Astronomska opservatorija ili kako bi se narodno reklo „zvezdarnica“.
Takođe u šumi se nalaze dva naučna centra, Inistitut Mihajlo Pupin i Naučno tehnološki park „Zvezdara“.
U dvorištu opservatorije postoji interesantan solarni sat, jedini je problem što je dobar deo dana u zaklonu od krošnje jednog visokog drveta.
Zvezdarska šuma najviše pati od onih koji su je napravili, od ljudi. Svakim korakom pogled se ispuni nekim omotom čokoladice, flašom vode, soka, jogurta i još koječime. Svako napuklo drvo obogaćeno je nekim smećem kao dekorom. Na mestima raste kopriva, a tamo gde kopriva raste tu je tlo dobrano zagađeno. Treba biti obazriv kada se hoda jer se može naići na metalne izrasline iz zemlje koje mogu povrediti čoveka. Nije tu krivo komunalno preduzeće, niti gradska vlast, samo volja ljudi da čuvaju mesto u koje idu da uživaju.
Generalni plan Beograda 2021. godine je označio je šumu u Zvezdari kao površinu sa prirodnim vrednostima, koja spada u trajna dobra grada Beograda. Dat je predlog za zaštitu ove lepe površine.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
