Betonizacija parka Ušće

Izgleda da nije računao da će građani proveriti o kakvoj je anketi reč i da li je zaista neko glasao za ovu ideju koja je, u žestokoj konkurenciji, svakako jedna od najsumanutijih zamisli naših gradskih otaca.

Gradski urbanista Stojčić se ubrzo oglasio da blago koriguje zamenika, rekavši da će anketa zapravo tek biti objavljena i da će građani moći da glasaju da li žele da most bude u nemaštovitoj funkciji mosta ili pre “skulpture” postavljene između Muzeja savremene umetnosti i Brankovog mosta, na visini od 4,5 metra, sa kafanama i galerijama ispod njega.

Ovaj predlog je samo još jedan korak u postepenoj urbanizaciji ili, bolje, “betonizaciji” parka Ušće, koji je suštinski deo samog jezgra sistema zelenih površina Beograda. Bivši gradonačelnik Siniša Mali najavio je njegovu potpunu transformaciju po ugledu na park Gorki koji, kako je rekao, “nije samo mrtvo zelenilo, već imate veliki broj terena, događaja, vozića”.

“Plan detaljne regulacije multifunkcionalnog sportsko-kulturnog sadržaja na području Parka prijateljstva – Ušće” zaista predviđa terene i voziće, gondole, rolerkostere, bob na šinama i jarbole. Predviđa, takođe, izgradnju Muzeja 21. veka, zgradu Opere ili Filharmonije, Prirodnjački muzej, Akvarijum i posebni multifunkcionalni paviljon Muzeja savremene umetnosti, pri čemu se pod terminom “multifunkcionalni” podrazumeva da može da se iznajmljuje u komercijalne svrhe.

Iako kitnjasto opisuje važnost očuvanja autentičnog izgleda parka kao opšteg dobra, sasvim je jasno da je fokus na “formiranju raznovrsnog parkovskog sadržaja”. Zapravo, ako se zaista izgrade sve zgrade, tereni, igrališta, betonske staze, parkirališta, tribine, ograde i zidovi koji su predviđeni ovim planom, jasno je da će preostalo zelenilo biti čisto dekorativnog karaktera. Štaviše, eksplicitno se predviđa “kreiranje ozelenjenih ambijenata koji su pregledni i prozračni”, kako bi kamere za video nadzor mogle da funkcionuišu bez ometanja.

Park prijateljstva na Ušću je pod zaštitom kao znamenito mesto u kome je zabranjena gradnja ili postavljanje objekata trajnog ili privremenog karaktera, koji mogu svojom namenom ili gabaritom ugroziti i degradirati prostor, odnosno bitno ugroziti biološki i pejzažno parkovski prostor. Generalni plan Beograda 2021. predviđa da, u cilju zaštite zelenog fonda, nije moguća prenamena postojećih i planiranih zelenih površina. Ali kako je kod nas dozvoljeno tražiti rupe u zakonu, kako preporučuje naša premijerka, u Generalnom planu, takođe, stoji da “izuzetno i na manjoj površini, mogu se u okviru zelenila planirati objekti javne namene od posebnog značaja za grad i republiku”.

U Planu regulacije Ušća ta formulacija je proširena na “mogućnost unapređenja i izgradnje ustanova od najvišeg značaja za razvoj kulture u Beogradu i Srbiji.”

Kako bi se preseljenje mosta u park podvelo pod ovu definiciju, most se proglašava spomenikom, a kako bi postao multifunkcionalan, onako kako to naši gradski oci najviše vole, uz njega će ići i kafane. Naime, plan predviđa da na određenom delu obale “treba izostaviti plovne objekte, tj. napraviti prekid” kako bi se otvorila vizura ka Kalemegdanu, pa vlasnicima splavova treba ponuditi novu lokaciju za postavljanje svojih ugostiteljskih objekata.

Nakon što je ovog proleća gradska vlada na prepad posekla 150 stabala u parku Ušće radi izgradnje prve betonske skalamerije u dugom nizu onih koje Plan predviđa, jasno je da imaju ozbiljne namere da zaista sprovedu u delo svoju viziju uklanjanja “mrtvog zelenila” i njegovu zamenu za “funkcionalne sadržaje”.

Pre, otprilike, godinu dana u parku kod Bruklinskog mosta postavljena je skulptura “Most preko drveta” američko-iranskog umetnika Sie Armadžanija, čija je poruka da moderne, utilitarne građevine moraju, pre svega, voditi računa o zaštiti prirodnog okruženja. Postavljanje mosta nasred parka Ušće sa pratećim ugostiteljsko-komercijalnim sadržajem, podrazumevaće upravo suprotno – seču novih stabala i dodatnu destrukciju postojećih zelenih površina, koje su opšte dobro svih građana našeg grada.