Da nam Beograd ne postane “šoder city”

Da, dobro ste pročitali.

U svojoj zbirci Kritičke filozofeme arhitekture, arhitekta Aleksandar Milenković (1930-2021) je na vrlo precizan način opisao ovaj fenomen napada na rezervate prirode kao “nezasite apetite onih urbanista i arhitekata koji svoj jedini modus vivendi i opravdanje postojanja profesije, vide u iskorišćavanju sveg raspoloživog prostora “zgodnih” terena i “mekih” lokacija”.

Ovde bih dodala i nezasite apetite investitora i državnih organa.

To je, donekle, dovelo do ubrzanog usvajanja Plana detaljne regulacije iz 2018. godine kojim je izvršena prenamena prostora za područje Reva, koje obuhvata i baru Reva, iz područja ekološke mreže Republike Srbije u privrednu zonu, koja podrazumeva i luku sa terminalom za rasute agregate.

Zbog svojih potencijala, ovaj prostor je prepoznat kao zemljište sa visokom komercijalnom vrednošću, te je određenim pravnim aktima, legalizovana gradnja baš tu, u ekološkom području.

U isto vreme, u izgrađenim naseljima leve obale Dunava, skoro je nemoguće dobiti građevinsku dozvolu.

Da li Vam je poznato da leva obala Dunava nema kanalizaciju?

Nego, da se vratimo na početak gde se pominje rezervat prirode i orao belorepan. Reva spada u područja značajna za ptice IBA (Important bird area), pa je tako i dom i gnezdilište najvećeg orla u Evropi.

Na samo devet kilometara od Terazija. I ne samo gnezdilište orla belorepana, već je na Revi registrovano preko 130 vrsta ptica, od kojih je više od 100 strogo zaštićeno međunarodnim konvencijama.

Bara Reva predstavlja visoko vredan biotop sa visokom funkcijom u prirodi. Cela ova oblast predstavlja vlažno stanište koje jeu vrlo značajno iz više razloga.

Vlažna staništa imaju najraznovrsniji ekosistem, ublažavajuće efekte na klimatske promene zbog sposobnosti potapanja ugljen-dioksida. Sprečavaju poplave jer poput sunđera zadržavaju velike količine vode, prečišćuju vodu i podzemne vodotokove, a korenje vodenih biljaka sprečava eroziju tla.

Naravno, bogatstvo ovog ekosistema obezbeđuje hranu i stanište različitim biljnim i životinjskim vrstama.

Naša riba se mresti u ovim staništima.

Međutim, u uređenim državama bi se institucije bavile ovim temama, dok se u Srbiji građani sve češće udružuju i međusobno ispomažu u očuvanju životne sredine, zaštiti flore i faune, zaštiti tradicije Republike Srbije, I to od koga? Za neverovati, ali sve češće, od države.

U slučaju Bara Reva, građani su se udružili da bi sprečili formiranje nelegalne deponije građevinskog otpada u ekološkom području. Međutim, formiranje te deponije predstavlja samo prvu fazu realizacije ovog Plana detaljne regulacije.

Uzimajući u obzir da је ova deponija formirana bez hidrogeoloških zaštitnih slojeva koji bi sprečili ispiranje opasnih materija iz šuta u podzemne vodotokove, duboko smo uvereni u nemar i nestručnost nadlžnih.

Izostanak građevinske dozvole, građevinske table o investitoru i nazivu radova, sve govori o nasumičnim, usputnim radnjama, što samo utemeljuje našu sumnju da bi realizacije ovog Plana detalne regulacije bila podjednako nemarna, nestručna, aljkava. Verovatno započeta i nikada ne završena.

Zbog opravdanog nepoverenja koje građani gaje u odnosu na institucije i namere pojedinaca, smatramo da se važno stanište Reva mora sačuvati kao ekološko područje od međunarodnog značaja, te da se nikako ne izvrši njegova prenamena.  Stara dobra kaže: „Na’rani svinje i ne diraj ništa!“

Zbog toga će udruženje „Bela Čaplja 1165“ predati peticiju  u okviru projekta  „Građani    imaju    moć“ koju sprovodi Crta uz podršku USAID-a , gradonačelniku Beograda, Sekretarijatu za urbanizam i građevinske poslove i Zavodu za zaštitu prirode.

Umesto privredne zone i luke za rasute agregate, kao rešenje nudimo “Beogradski – Dunavski park”.

Po ugledu na parkove prirode podunavskih zemalja, na primer  “Dunavski park” od Beča do Bratislave, ili “Kopački rit” u Hrvatskoj, koji predstavljaju potpuno isti pejzaž i stanište kao što je naša Reva.

Interesantan podatak je da kroz Revu prolazi međunarodna biciklistička staza Eurovelo 6, koja se prostire od Atlantika do Crnog mora.  Jedan, ali vredan razlog više da se Reva sačuva i proglasi parkom prirode.

Reva je prekretnica, verujte. Ukoliko je sačuvamo, Beograd ostaje onaj naš Beograd. Ukoliko je izgubimo, Beograd postaje “šoder city” iz kog se treba seliti.