Foto: FoNet/Marko DragoslavićPolovinom marta 2007. godine na planini Ninaji otkriven je vehabijski kamp sa većim arsenalom oružja, a potom su u sprovedenoj policijskoj akciji ubijeni, dok su određeni članovi vehabijskog pokreta sa njihovim liderom uhapšeni i osuđeni na višegodišnje zatvorske kazne.
Na suđenju je dokazano da su okrivljeni planirali terorističke akte, s velikom količinom naoružanja kako bi izazvali strah i nesigurnost kod građana, kao i da su nameravali da ubiju muftiju Muamera Zukorlića.
Tada su policijski organi i službe bezbednosti uspele da spreče nesagledivu štetu koja bi uzdrmala stabilnost države, a Novi Pazar i Sandžak gurnula u još jedan mračan period zaostajanja i večitog kriznog žarišta.
Ovaj događaj bio je kulminacija radikalnog vehabijskog virusa, koji je, između ostalog, razjedao sandžačko društvo, ubačen i perfidno etabliran kao moralna bradata policija koja je bahato uspostavljala javni red u džamijama kroz svakodnevnu kritiku i svađu sa vernicima hanefijskog mesheba (pravne škole) u islamu koja na ovim prostorima postoji stotinama godina.
Iz džamije su prešli na ulice rušeći bine za muzičke koncerte, deleći letke i promovišući zabranu druženja sa hrišćanima kreirajući specifičan koncept straha i jeze kod građana. Na početku njihovog pojavljivanja imali su podršku Islamske zajednice, koja očito, nije uvidela njihovu opasnost po sistem i društvo.
Vrlo brzo odnos Islamske zajednice je promenjen, dok je njihovo prisustvo ostalo do danas.
Brada je zbog njih simbolički postala odraz ekstremiste i radikalnog ludaka opasanog bombama koji teži realizaciji terorističkog akta bez trunke savesti – čekajući nagradu u dženetu (raju) sa najmanje sedamdeset žena.
Njihovo pojavljivanje i delovanje ide do Beča koji predstavlja centar iz kojeg se distribuira novačna podrška grupama i pobornicima radikalnog islama na Zapadnom Balkanu, ali i ostalim delovima Evrope.
Austrijske vlasti se godinama obračunavaju sa radikalnim islamskim grupama i pojedincima čije je delovanje opasno, a koji su usled određenih globalnih dešavanja, kao što je rat u Siriji i pojavu Islamske države imali poseban uticaj na indoktrinaciju, vrbovanje i regrutovanje na stotine mladih, najviše konvertita, koji su u radikalnoj interpretaciji islama videli smisao i šansu da kroz Islamsku državu uspostave pravdu u svetu i život dostojan pravog čoveka po uzusu šerijata.
Takva fatamorgana i ludilo kroz koje su prošli na hiljade sledbenika džihadističke grupe Islamska država koja je uspostavila kalifat na području Iraka i Sirije kreirala je nesagledive posledice po evropsko društvo i na hiljade regrutovanih evropskih državljana oterala u direktnu smrt koji je u uslovima ratovanja, borbi, svakodnevnog ubijanja i likvidiranja – izravno bio mučan posao.
Kada je došlo do rata u Siriji iz trokuta „Sandžak – Crna Gora – Kosovo“ više desetina mladih pridružilo se Islamskoj državi odlazeći uglavnom preko Turske, potom organizovanim prevozom do Sirije.
Šta se dogodilo sa mladima, gde, na koji način, kod koga i kako su indoktrinirani, vrbovani i na kraju spremni da napuste svoj dom i odu hiljadama kilometara daleko da se bore?!
Na ova pitanja odgovori su različiti, ali ne treba isključiti celokupni ambijent koji je tada postajao i u kojem su određeni šejhovi po prvi put u džamijama za vreme predavanja počeli da koriste projektore dobre rezolucije kako bi slike ratnog užasa i ubijanja iz Sirije bile što verodostojnije, očito sa namerom da probude empatiju zbog stradanja muslimana od neverničkog šitskog režima.
U međuvremenu zbog podela koje postoje u Islamskoj zajednici, u Sandžaku, ali i drugim gradovima u Srbiji, sve više deluju paradžemati prostori u kojima se okupljaju muslimani, koji imaju svoje šejhove (vođe), i koji nemaju institucionalnu vezu ni sa jednom od dve Islamske zajednice koje deluju u Srbiji.
U kućama, iznajmljenim lokalima i drugim objektima svakodnevno se odvija njihov život.
Autor ovog teksta više puta je ukazivao kleru na potrebu analize predavanja, koja se često mogu naći na internetu, kao i literature koja se koristi za potrebe podučavanja, ali nikad do sada to nije urađeno.
Radikalna verzija islama nikada na ovim prostorima nije zaživela u meri, kako nam se, dok ovo čitamo, čini – ali jeste doprinela okupiranju javnog prostora, i u pojedinim momentima eskalaciji koja je na vreme zaustavljena.
Muslimani u Srbiji, posebno u Sandžaku, imaju lojalan odnos prema državi u kojoj žive i to se poslednjih godina vidno i jasno manifestuje.
Iz javnih nastupa, čestih susreta i podrške koju režim u Beogradu pruža Islamskim zajednicama gradi se partnerstvo, koje je i pre funkcionisalo, ali je vidno narušeno za vreme vlasti Borisa Tadića posebno u poslednje tri godine i odnosa prema Islamskoj zajednici kojom je rukovodio muftija Muamer Zukorlić.
Međutim, kad god se pojave slučajevi kao je što poslednji primer nasilnog ekstremizma koji vodi u terorizam sproveden od strane Miloša Salahudina Žujovića koji je samostrelom ranio žandarma ispred zgrade ambasade Izraela u Beogradu – muslimani i njihovi verski predstavnici imaju potrebu kolektivnog pravdanja islama, njegovih sledbenika i iskazivanja poštovanja i neprikosnovenog uvažavanja države.
Opravdan je mogući strah od javnosti, medija i kojekakvih analitičara i upregnutih tumača stvarnosti koji su na frekvencijama zloćudnih agendi spremni povezati i ceo jedan nacionalni i verski kolektiv optužiti za radikalizam, nasilni ekstremizam i u krajnjoj instanci – terorizam i to protiv države u kojoj žive.
Teroristički akt počinio je mladić koji je konvertit, iz pravoslavlja je prešao u islam, došao da živi i radi u Novi Pazar, koketirajući i pronalazeći utočište kod ljudi koji su u gradu okarakterisani kao sledbenici vehabijskog pokreta, finansijski izvanredno stabilni, ali sa ideološkog aspekta i načina rezonovanja društvenih zbivanja kancerogeni, pre svega, po islam i muslimane koji su po etničkoj identifikaciji u najvećem broju Bošnjaci.
Kontinuirano se govori o nesposobnosti srbijanskih službi bezbednosti i policije na reagovanje i potencijalno sprečavanje terorističkog akta, pošto je, kako zvaničnici ističu, grupa ekstremnih vehabija bila pod operativnim merama.
Podsetio bih javnost na teroristički napad u Beču iz novembra 2020. godine kada je terorista sa puškom, pištoljem i mačetom ubio četiri osobe i ranio preko dvadeset u centru grada, pripadao je grupi od devedeset austrijskih državljana koji su pokušali da se pridruže ISIL-u, osuđen na dve godine zatvora zbog ekstremizma, uslovno pušten – ali je uspeo da sprovede teroristički akt.
Kako su istakle austrijske službe u naknadnoj analizi, možda je i bilo propusta, ali je operativni rad zahtevao dodatnog posla kako bi se prikupile pouzdane i dokazive činjenice o radu i nameri radikalne grupe, kojoj je pripadao i dvadestogodišnji terorista Kujtim Fejzullai.
Radikalizacija podrazumeva suštinsku promenu uverenja i vrednosnog sistema i često se naziva „pranje mozga“.
Sopstveno iskustvo sa studijskih programa deradikalizacije u jednom od zatvora u Evropskoj uniji i razgovorima sa radikalizovanim pojedincima koji su počinili ili bili spremni na nasilni ekstremizam – potvrđuju zastrašujuću moć autoriteta, uverenja, istorije delikventnog ponašanja i otuđenosti u svakom smislu te reči.
Olako okrivimo islam, ali vrlo svesno zanemarujemo sve druge razloge koji mlade ljude guraju u čeljusti radikalnih ideologija.
Terorizam je daleko od islama, ali je kidnapovan, izobličen i maksimalno zloupotrebljen.
Autor je Izvršni direktor Akademske inicijative „Forum 10“
Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
