Lekari opšte medicine nikako nisu „skretničari“

Dobar stručnjak se ne postaje na specijalističkim studijama, kao što mnogi smatraju, već na osnovnim studijama, koje traju šest godina, i sticanjem iskustva kroz rad. Loš lekar ne može biti ni dobar specijalista, jer specijalističke studije služe da lekara dodatno obuče za određenu užu oblast, i da svojim znanjima i veštinama bude uvek dostupan konsultant izabranom lekaru, a ne da leči apsolutno sve pacijente, koji boluju od oboljenja iz njegove specijalnosti. Pacijent je celina, a ne jedan organ.

Doktori medicine nakon završenog Medicinskog fakulteta poseduju veliko znanje i ogroman broj veština, ali trenutni zdravstveni sistem onemogućava ih da bilo šta od toga primene u praksi.

Lekar opšte medicine dnevno pregleda u proseku 40 do 50 pacijenata, a često i mnogo više, što je manje od pet minuta po pacijentu. Od uvođenja IZIS-a, bave se traženjem termina za pregled specijaliste, po ustanovama, štampaju upute, unose elektronske recepte, sa tuđih izveštaja, koje je propisao drugi lekar, upućuju na bolničko lečenje ili na različite komisije.

Ne bih nikoga da uvredim, ali za sve navedeno, dovoljno je da osoba bude pismena, i obučena za najosnovnije vođenje medicinske dokumentacije. Lekarima opšte medicine oduzeto je pravo da rade intervencije, kao što je ispiranje ušiju, postavljanje šava, otoskopski pregled ušiju i slično.

Od silnog gledanja u kompjuter, dešava se da lekar opšte medicine zaboravi ko sedi ispred njega, i da počne pogrešnom pacijentu da kuca terapiju. Zbog svih tih ograničenja, pacijenti ih smatraju beskorisnim, i deluje im da je izabrani lekar opšte medicine samo prepreka na putu do specijaliste, a kod specijaliste termina nema.

Pacijent, kod koga se sumnja na karcinom debelog creva, ne može da stigne do gastroenterohepatologa, jer su termini zauzeti pacijentima koji imaju infekciju bakterijom Helicobacter pylori, gde eradikacionu terapiju i kontrolu može da obavi i lekar opšte prakse.

Za pacijenta sa kardiomiopatijom nema mesta kod kardiologa, jer su termini popunjeni pacijentima sa visokim pritiskom. Takav pacijent može se kompletno obraditi kod svog lekara opšte medicine, jer on zna da izmeri pritisak, snimi i pročita EKG, posluša srce i pluća, pregleda laboratorijske nalaze i uvede terapiju.

Pacijent sa Kušingovim sindromom ne može da dođe do endokrinologa, jer se endokrinolog bavi uvođenjem terapije za početni dijabetes melitus, tip 2, što može uraditi i lekar opšte medicine, i u svom domu zdravlja zakazati sve potrebne preglede namenjene dijabetičarima za rano dijagnostikovanje komplikacija kao što su ultrazvučni pregled abdomena, pregled oftalmologa i slično.

Za sve navedeno nema vremena, jer to sve zahteva 20 do 30 minuta po pacijentu.

Osim što država i pacijenti lekare opšte medicine prepoznaju kao „skretničare“ i administrativne radnike, slično ih prepoznaju i kolege, specijalisti na klinikama. Tako na primer, kada reumatolog želi da njegovog pacijenta pregleda gastroenterolog, on najčešće ne želi da mu napiše uput što je svega dva minuta dodatnog posla, jer je za njega ponižavajuće da piše upute.

Najčešće u svoj izveštaj napiše da je potreban pregled gastroenterologa, a pacijentu kaže da ide u dom zdravlja da mu se napiše uput.

Sve ovo dovodi do demotivacije lekara opšte medicine da rade na svom usavršavanju, pa oni koji ne upišu specijalizaciju iz neke konkretne oblasti, upadnu u bezvoljnost i rade bez udubljivanja.
Postoji i specijalizacija iz opšte medicine, koja traje dodatne četiri godine, ali ona nema prevelikog smisla, jer doktor medicine i specijalista opšte medicine obavljaju identičan posao, pa trenutno jedini smisao ove specijalizacije, ogleda se u tome da izabrani lekar – specijalista, ne bude hijerarhijski inferioran u odnosu na specijaliste na klinikama.

Najavljeno formiranje porodične medicine, i uvođenje specijalizacije iz porodične medicine, umesto dosadašnje specijalizacije iz opšte medicine, samo je menjanje forme, ali ne i suštine. LJudi porodičnog lekara zamišljaju kao lekara koji ide po kućama, sa laptopom i opremljenim automobilom – mini ambulantom, ali sa kadrovskim kapacitetima i opremom koju imamo, to nije moguće.

Uostalom, za teško obolele pacijente, koji su nepokretni, i sada postoje posebne službe za kućno lečenje, koje imaju vrhunski obučen kadar, ali u nedovoljnom broju, i takođe su opterećeni svim nabrojanim administrativnim poslovima, kao i doktori na opštoj medicini.

Model porodične medicine je samo terminološko i formalno prosipanje iz šupljeg u prazno, koji bi dodatno zakomplikovao već ionako alarmantno loše stanje.
Rešenje je jednostavno, potrebno je utrostručiti broj lekara u domovima zdravlja, obezbediti im opremu i uslove za rad, i dati plate iste kao u zemljama zapadne Evrope, jer su i cene života iste, i oni će biti motivisani da rade i usavršavaju se u svojoj ustanovi.

Ovlašćenja direktora moraju se ograničiti, kriterijumi za zapošljavanje moraju biti unapred definisani i javno dostupni, a upis na specijalizacije treba da bude definisan pravilnicima medicinskih fakulteta, a ne ustanova koje upućuju lekare na specijalizaciju, kako bi se suzbio bilo kakav nepotizam i zloupotrebe.

Tada ćemo zaboraviti na priču o menjanju naziva zanimanja.

Autor je lekar

Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.