Metohija pripada Hilandaru

O izgradnji Hilandara sačuvane su tri povelje, dva sigiliona i jedno zlatnopečatno slovo Cara Aleksija III Anđela. Poslednjim aktom Vizantija prenosi vlasništvo nad manastirom na Srbiju „i sav srpski rod“.

Poveljama Stefana  Nemanje i Stefana Prvovenčanog utvrđuje se imovina manastira na teritoriji Srbije.

Osnivačkom ili Prvom Hilandarskom poveljom izdatom 1198, daruje manastiru srpski vladar Stefan Nemanja „Hotačku metohiju“, i to devet sela, dva vinograda, četiri pčelinjaka i planinu Bogaču „sa dva vlaška sudstva“, Radovo i Đurđevo, sa 170 porodica Vlaha, sa tadašnjim trgovačkim centrom Gornja ili Velika Hoča, što je današnje područje Orahovca, Prizrena i Suve Reke.

Nemanja poveljom daruje manastiru i 30 sprudova soli godišnje i konje čiji se broj ne zna ali se nalaze u Zeti, u selu Kamenica, što je deo današnjeg gradskog naselja u Podgorici.

Drugom Osnivačkom poveljom izdatom 1199-1202, daruje manastiru kralj Stefan Prvovenčani „Kruševsku metohiju“, koja se u odnosu na „Hotačku“ ili „Hočansku“ nalazi na severu i zauzima posede u okolini Peći.

Kasnijim poveljama kraljeva Milutina i Dragutina i poveljama Cara Dušana, uvećava se ili potvrđuje hilandarski vlasteoski posed.

Vodeći se autentičnim istorijskim izvorima, kraljevskim i carskim poveljama koje su istovremeno i formalni izvor prava, vremenom potvrđivan i od Velikih sila, zemljišnoknjižno vlasništvo manastira Hilandara u Srbiji obuhvata teritoriju današnje Metohije.

Ustavom Republike Srbije iz 1990. ustanovljena je u članu 6 Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija, kao oblik teritorijalne autonomije u okviru Republike Srbije.

Članom 108 Ustava definisano je da se autonomna pokrajina obrazuje u skladu sa posebnim nacionalnim, istorijskim, kulturnim i drugim svojstvima tog područja.

Odredbe Vojnotehničkog sporazuma iz Kumanova od 9. 6. 1999. odnose se samo na teritoriju Kosova, ne i Metohije.

Odredbe Rezolucije 1244 SB UN od 10. 6. 1999. takođe se odnose samo na teritoriju Kosova, ne i Metohije.

Ustav Republike Srbije od 2006. u članu 182 potvrđuje da Srbija u svom sastavu ima Autonomnu pokrajinu Kosovo i Metohiju, čije su granice određene zakonom. Administrativne granice Metohije pokriva Pećki i Prizrenski okrug, što su istorijske granice Kruševske i Hočanske metohije.

Kako Metohija očigledno pripada Hilandaru, potrebno je da Republika Srbija utvrdi postoji li na njenoj teritoriji zemljište koje nije vraćeno SPC, a koje je eksproprisano 1945. odredbama Zakona o agrarnoj reformi, ili nacionalizovano 1958, odredbama Zakona o nacionalizaciji.

Ukoliko postoji, da izvrši restituciju manastirskih poseda SPC u potpunosti, primenom odredbi Zakona o restituciji iz 2006.

Manastir Hilandar je pravno lice, ima svoja prava i obaveze, može da stiče imovinu i njome raspolaže. Ali nije subjekt prava. Taj subjekt je Republika Grčka, koja je članica Saveta Evrope, Evropske unije i NATO.

Zajedničkom deklaracijom br. 4 Završnog akta o pristupanju Republike Grčke Evropskoj ekonomskoj zajednici iz 1981, priznala je Evropska unija specijalni status Svetoj Gori, zasnovan isključivo na duhovnim i verskim osnovama, potvrdivši čl. 5 Ustava Grčke kojim se Svetoj Gori potvrđuje „Svetogorska autonomija“.

Kako su monasi Hilandara istovremeno i državljani Grčke, uživaju pored prava građana Grčke i Srbije i prava građana Evropske unije. Povratkom Metohije u vlasništvo Hilandara, Srbija može dobiti mogućnost da teritorijalno postane članica EU.

Primenom odgovarajućih odredbi Ustava RS kojima se reguliše teritorijalno uređenje, Skupština Srbije može posebnim zakonom dodeliti Metohiji samoupravni status zasnovan na duhovnim i verskim osnovama i autonomiju kakvu uživa Hilandar na osnovu grčkog Ustava. Referendum i izjašnjavanje stanovnika Metohije u ovom slučaju nije neophodno, kao ni pitanje da se manastiri KiM pojedinačno uključuju pod zaštitu UNESCO.

 Po pitanju Kosova, potrebno je da Republika Srbija ispred SB UN zahteva primenu odredbe tačke 4 u vezi sa Aneksom II Rezolucije 1244 SB UN u smislu raspoređivanja dogovorenog broja srpske vojske i policije, koji će u skladu sa odredbama te rezolucije držati glavne granične prelaze i sva mesta srpske kulturno-istorijske baštine na Kosovu, kao deo  međunarodnih snaga bezbednosti.

Rezolucijom 1244 SB, UN potvrđuju „suštinsku autonomiju Kosova“ u okviru Srbije, čime ne osporavaju državnu vlast Srboje na ovom delu njene teritorije. Kosovo čine tri administrativna okruga, Kosovsko-mitrovački, Kosovski i Kosovsko-pomoravski.

Garant Srbije pred SB UN u tom smislu jeste Rusija, dok je Kralj Velike Britanije i Severne Irske, Defensor fidei, osnivač „Društva prijatelja Svete Gore“ koji je kao princ od Velsa prvi pružio pomoć Hilandaru nakon stradanja 2004.

Autor je pravnik

Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.