Naziv Zrenjanin simbol je antifašističke borbe

Ukazom kraljevskih namesnika marta 1935. naziv je promenjen u Petrovgrad. Na drugu godišnjicu oslobođenja, oktobra 1946. grad je dobio naziv Zrenjanin. U oba slučaja naziv je promenjen bez demokratskog izjašnjavanja. Međutim, 1992. održan je referendum na kome se oko dve trećine birača koji su glasali opredelilo da se zadrži naziv Zrenjanin. Nazivi svih naseljenih mesta u Srbiji danas su utvrđeni Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije i mogu biti promenjeni samo izmenom tog zakona.

Krajem prošle godine u Zrenjaninu je formirano udruženje Petrovgrad koje čine vlasnici nekoliko većih privatnih preduzeća i nacionalističke organizacije poput Društva srpsko-ruskog prijateljstva, Srpskog narodnog pokreta Svetozar Miletić i sličnih… Osnivači ovog udruženja su i neki sportski klubovi kao i Udruženje odgajivača golubova srpskih visokoletača SRB-797. „Petrovgrad“ kao svoj osnovni cilj ima promenu naziva grada u Petrovgrad.

Zašto je pokrenuta inicijativa da se gradu Zrenjaninu promeni naziv?

Desničari nastoje da potisnu sve simbole koji podsećaju na antifašizam, socijalnu i nacionalnu ravnopravnost, kako bi privatnim kompanijama, domaćim i stranim, omogućili da naše, zajedničke, resurse koriste za proizvodnju privatnih profita i kako bi mogli neograničeno da eksploatišu naše radnike.

Radi se o pojavi koju su sociolozi nazvali antiantifašizam. Obnovljenom kapitalizmu potrebno je da neguje kulturu sećanja koja ne dovodi u pitanje aktuelne odnose moći. Umesto dokazanih heroja koji su poginuli boreći se za slobodu, favorizuju se notorni izdajnici i istorijske ličnosti koje su poznate samo po saradnji za fašističkim okupatorima. Učestalim rehabilitacijama ratnih zločinaca i saradnika nacista i izdajnika, podrivaju se moralni temelji na kojima počiva društvo. Društvo koje nije u stanju da razlikuje dobro od zla ne može opstati. Rehabilitacije podstiču nemoralno postupanje, ispostavlja se da ne postoji sankcija za pogano ponašanje.

Nova srpska buržoazija potiskuje antifašizam kako bi se obeshrabrio otpor postojećem nepravednom sistemu.

Antiantifašizam je deo neoliberalnog projekta čiji je cilj da se radnička klasa ponovo potisne u podređeni položaj i da ima samo onu društvenu ulogu koju joj određuje krupni kapital.

U Srbiji antiantifašizam je sastavni deo neoliberalne tranzicije čiji je cilj da se uspostavi sistem u kome je vlasništvo nad svim privrednim i prirodnim bogatstvima u rukama stranog i domaćeg kapitala. Da bi zemlja bila potisnuta u periferni, podređeni položaj, moraju se poništiti antifašističke tekovine kao što su javno vlasništvo nad sredstvima za proizvodnju, samoupravljanje, socijalna prava. Da bi obnovljeni kapitalizam mogao glatko da funkcioniše, moraju se iz kolektivnog i individualnog pamćenja proterati borci za društvenu pravdu i partizanski pokret. Parola jugoslovenskog antifašizma je bila „Tuđe nećemo – svoje ne damo“. Danas nas neoliberali uče kako sve što vredi moramo da prepustimo strancima, pa će nam onda biti bolje – kad ne budemo imali ništa. Da bi strane kompanije postale vlasnici sve vredne imovine u Srbiji, mora se potisnuti u zaborav cela srpska oslobodilačka politička kultura.

Pokretači inicijative protive se održavanju referenduma o promeni naziva, što ukazuju da oni smatraju stanovnike Zrenjanina nedoraslim da sami donesu odluku o tome kako grad treba da se zove. Jedini legitiman način da se odluči o promeni naziva grada jeste da se održi referendum.

Zrenjanin je multietnički grad, u njemu pored većinskih Srba žive i Mađari, Rumuni Slovaci, Romi i pripadnici drugih naroda. Javna simbolika u etnički i verski složenim sredinama ne sme pripadati samo jednoj nacionalnoj grupi i samo jednoj tradiciji, ona mora voditi ka povezivanju različitosti u jednu zajednicu.

Jugoslovenski antifašizam se borio za ostvarivanje univerzalnih ciljeva, kao što su sloboda, pravda jednakost… Naziv Zrenjanin simbol je antifašističke borbe koja je jedna od najvećih tekovina civilizacije, prihvatljiv je svim narodima.

Insistiranje da naziv grada bude Petrovgrad može destabilizovati etničke odnose u Banatu.

Ukoliko Srpska napredna stranka ovu inicijativu prihvati, izgubiće vlast u Zrenjaninu, zato što većina Zrenjaninki i Zrenjaninaca ne želi promenu imena grada.

Autor je aktivista Zrenjaninskog socijalnog foruma