Nisu sve ljubavi sretne

Prizor u kojem crkveno lice dolazi na ceremoniju postavljenja na najviši čin u svojoj crkvenoj karijeri – helikopterom NATO, koji plaćaju građani Crne Gore, pokriven pancir prostirkom, okružen policajcima pod punom ratnom opremom, na prostoru gde umesto tamjana miriše suzavac, nije slika dostojna nijedne civilizovane države u 21. veku.

Moguće je da ovaj slučaj bez presedana posluži kao scenario za film o (ne)prilikama na zatucanom Balkanu.

Ako je po tradiciji da se mitropolit pošto-poto ustoliči u Cetinjskom manastiru, takođe je po tradiciji da su crkva i država na ovim prostorima u ljubavi sa manje više istim akterima. I nisu sve ljubavi sretne.

Crkva je odavno središte političke i društvene moći za šta su krivi koliko verski toliko i politički lideri.

Ali i sami građani koji pristaju da budu zalog u sve zahtevnijoj politici crkve prema državi, da budu sredstvo za sprovođenje interesa centara moći.

Strepilo je Cetinje u nedelju, vapili su tamošnji zvaničnici, sa obe strane političkog spektra, kumili molili, da se ceremonija izmesti negde drugo.

Verovao je i cetinjski odbornik političkog pokreta URA Slavko Janković, koji je za naš list izrazio uverenje da će „sveštenstvo Mitropolije doneti jedinu ispravnu odluku i sami čin ustoličenja Joanikija obaviti u drugom gradu, jer, kako je kazao, situacija na Cetinju je bila prilično haotična i pretila je da eskalira“.

Istoričar Boban Batrićević, rođeni Cetinjanin, za Danas je kazao da je „Cetinje pod opsadom“ koju, naveo je, grad ne pamti od kada je Slobodan Milošević poslao topove, vojsku i paravojni zloglasni sedmi bataljon na Cetinje 1999.

Podsećamo, sedmi bataljon formirala je Vojska Jugoslavije, po nalogu Slobodana Miloševića, u vreme intervencije NATO-a, sa ciljem, kako je ranije više puta ocenjeno, političkog discplinovanja Podgorice, koja se tada usprotivila izazivanju sukoba sa NATO-om.

Batrićević je pojasnio da protivnici ustoličenja Joanikija u Cetinjskom manastiru ne osporavaju njegovo pravo da se ustoliči samo „zahtijevaju da se taj čin obavi u nekom od objekata koje je SPC sagradila u Crnoj Gori nakon 1918“.

Ispostaviće se da crnogorske institucije nisu donosile odluke nego neformalni centri moći. Direktor policije je bio protiv intervencije policije. Ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović je, u danima koji su prethodili, prećutno pozivao da se događaj premesti nekud drugo.

Navodno je i premijer Krivokapić u jednom trenutku bio protiv, kao što su, navodno, i sveštenici bili prihvatili da se ne radi na silu.

I onda je, priča se, usledio odlučujući poziv sa Andrićevog venca. Kako i ne bi ako je, kako reče ministar srpske policije Vulin, „nasilje na Cetinju pokazalo još jednom da su Srbi najprogonjeniji i najobespravljeniji narod u Evropi“.

Događaji na Cetinju već su postali juče. Tradicija je ispoštovana, čin ustoličenja će se pamtiti. A moglo je, po tradiciji, biti i gore. Srećom nije pao nijedan ljudski život.