Od Sandžaka, samo san

Regionalna kapa je skrojena po meri evropske statističke agencije Eurostat. Pri konačnom rasparčavanju baziranom prema broju stanovnika, geopolitičkoj poziciji, prirodnim potencijalima i kulturno-istorijskom nasleđu, glavni oslonac za jedinstvo struke i politike bila je sadašnja teritorijalna organizacija. Blagodareći postojećem stanju, prilagođenom evrostandardima, Sandžak je isparcelisan na centralni (Novi Pazar i Tutin) i zapadni region (Sjenica, Nova Varoš, Prijepolje i Priboj) .

Takva kapa, u prvim komentarima i već najavljenim polemikama, ne čuva bošnjačku svest i dušu. Tek promovisana mapa, ekvivalentna modelima u Španiji i Italiji, u startu je eliminisala etničke principe, specifičnu sandžačku tradiciju i iskustvo, čime je obelodanjeno strahovanje, delova ispod Save i Dunava, da se među sedam novokomponovanih regiona nastavlja beogradizacija i vojvođanska dominacija. Naročito su glasna negodovanja o suštinskoj deobi na štetu juga Srbije, zatim nelogičan plasman Jagodine iz centralnog dela u istočni region, kojem sad pripada i Rekovac, dvadesetak kilometara udaljen od Kragujevca, sa zapovednom orijentacijom Zaječara.

Zato nisu čudne anksiozne reakcije, bojazan i neskrivena strepnja duboko usađena u svest Sandžaklija, da asimetričnom podelom,vekovni susedi i istomišljenici, Pazarci i Tutinci ostaju podjednako udaljeni od Sjenice. I Pešterska visoravan je podeljena. Politički i verski prvaci, takođe. Atomizacija do elektrona, najboljih provodnika monofazne istorije.

Sve što postoji u Sandžaku je raspolućeno. Sandžak je najpre raskomadan na crnogorski, bosanski i srpski deo, u kome sad ni šest opština ne mogu pod isti pravni subjektivitet, bez obzira na to što je motivisan rezultatima referenduma održanog krajem oktobra 1991, čak i Milošević (po)nudio kulturnu autonomiju. Pre više od tri godine, pri usvajanju novog Ustava, Sandžaklijama je iznova obećana regionalna autonomija, koju su Tadić, Đelić i Dinkić jesenas brže-bolje zaboravili. Na taj način, po ko zna koji put, zajedno su priznali da je naša demokratija još u fazi inkubacije.

Nepravdi i diskriminaciji manjinskih naroda niko ne nazire kraj na Balkanu, u čijim gorama odjekuje samo ono što vlast proziva. Eho manjina, svrstanih u statističku grešku, niko ne čuje. Nevladine organizacije Sandžaka već organizuju da prikupljanjem 150.000 potpisa pokrenu pitanje regionalizacije pred Skupštinom Srbije.