Pitanja o Kosovu i NATO-u

U centru pažnje su događaji iz 1998. i 1999. godine. Možda bismo bolje razumeli šta nam se dešavalo i dešava, ako bacimo pogled unazad i potražimo prave odgovore na pomenute teme.

Šta (ne) znamo o Kosovu i srpsko-albanskim odnosima?

Zašto se prikriva knjiga Dimitrija Tucovića „Srbija i Arbanija“, u kojoj je prikazano postupanje srpskih vojnih i civilnih vlasti prema Albancima posle balkanskih ratova 1912. i 1913. godine?

Zašto su u javnosti nedostupne informacije o položaju Albanaca u Kraljevini Jugoslaviji i o tadašnjoj kolonizaciji Kosova naseljavanjem Srba i Crnogoraca?

Zašto je u Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata Kosovo imalo status autonomne pokrajine u sastavu Republike Srbije sa zakonodavnom, izvršnom i sudskom vlašću, a po Ustavu iz 1974. godine istovremeno bilo konstitutivni element međunarodno priznate jugoslovenske federacije?

Zašto i kako je na osnovu Ustava Republike Srbije iz 1990. godine Kosovo svedeno na jedinicu lokalne samouprave bez zakonodavne, izvršne i sudske vlasti?

Zašto i kako je od 1989. godine većini Albanaca na Kosovu prestao radni odnos u državnim organima i javnim preduzećima, zašto su njihova deca zajedno sa nastavnicima Albancima odvojena od srpskih đaka i nastavnika i raspoređena u posebna popodnevna i večernja odeljenja, a Albanci prinuđeni da zdravstvenu zaštitu ostvaruju kod albanskih privatnih lekara?

Zašto je nenasilni albanski otpor represiji i aparthejdu srpskih vlasti iz perioda 1989-1995. godine prerastao u oružanu samoodbranu iz koje je zatim formirana OVK?

Zašto su u periodu od 1995. do 1997. godine SAD i zapadnoevropske zemlje smatrale da je OVK teroristička organizacija, dok su 1998. godine promenile stav i priznale OVK za oslobodilačku formaciju većinskog stanovništva na Kosovu?

Zašto su vlasti SR Jugoslavije odbijale predloge da se radi smirivanja napetosti i sukoba na Kosovu jugoslovenskoj vojsci i policiji pridruže međunarodne snage, što je dovelo do neuspeha pregovora u Rambujeu, a zatim do bombardovanja Srbije i Crne Gore i Kumanovskog sporazuma?

Zašto su većini od preko 800.000 Albanaca, pre proterivanja u Albaniju i Makedoniju, oduzeti i uništeni lični dokumenti sa podacima o prebivalištu na Kosovu?

Zašto se u srpskim medijima opisuju zločini koje su na Kosovu počinjeni Srbima, dok se prećutkuju mnogobrojniji zločini počinjeni Albancima i zanemaruje činjenica da većina zločinaca nad Albancima nekažnjeno živi u Srbiji?

Zašto su javnosti u Srbiji uskraćene informacije o zaštiti od represije i zločina koju su pojedini građani srpske nacionalnosti na Kosovu pružali Albancima i zaštiti Srba od strane pojedinih Albanaca?

Zašto nadležni organi tokom protekle 23 godine nisu utvrdili ko je odgovoran za mučko ubistvo braće Bitići u srpskom zarobljeništvu?

Zašto su leševi stotina Albanaca – civila, dece, žena i starih ljudi – tajno odvoženi sa Kosova i pokopani u masovne grobnice u Srbiji i zašto do sada nije utvrđena odgovornost nalogodavaca i izvršilaca tih specijalnih operacija?

Zašto se, umesto podsticanja na suživot sa Albancima i na integraciju u multinacionalnu zajednicu Kosova, kosovski Srbi usmeravaju u izolaciju, nepoverenje i sukobe sa većinskim stanovništvom Kosova?

Zašto zagovornici vraćanja Kosova u okvire Republike Srbije ne iznose bitne stavove o tome kako bi takva država bila organizovana, kako bi funkcionisala i na koji način bi srpske vlasti savladale otpor većinskog albanskog stanovništva koje posle višedecenijskog podređenog položaja, naročito posle aparthejda iz perioda 1989-1997. godine i masovnih zločina iz perioda 1998-1999. godine, odbija da prihvati ponovno podvrgavanje Srbiji koju ne smatraju svojom državom?

Šta (ne) znamo o NATO-u?

Zašto je posle Rezolucije Informbiroa iz 1948. godine Jugoslavija zaključila trojni pakt sa Grčkom i Turskom na osnovu kojeg se uključila u odbrambeni sistem NATO alijanse?

Zašto su krajem 20. veka za cilj vazdušnih udara NATO izabrane prvo Republika Srpska, a zatim Srbija i Crna Gora, a ne i ostale države formirane na teritoriji bivše Jugoslavije, a ni bilo koja druga evropska država?

Zašto je odluka NATO o bombardovanju doneta krajem 1998. godine i realizovana 1999. godine, a ne tokom prethodnih 50 godina postojanja Jugoslavije?

Zašto se 19 država članica NATO u martu 1999. godine saglasilo sa vazdušnim udarima na Srbiju i Crnu Goru?

Zašto je bombardovanje Srbije i Crne Gore obustavljeno u junu 1999. godine, a ne ranije ili kasnije?

Zašto su prihvatanjem Kumanovskog sporazuma o povlačenju jugoslovenske vojske i policije sa Kosova vlasti SR Jugoslavije u junu 1999. godine postupile protivno rezultatima referenduma iz februara 1999. godine na kojem su se građani po zvaničnom izveštaju gotovo 100-postotnom većinom izjasnili protiv ulaska stranih vojnih formacija na Kosovo?

Zašto Srbija, protivno prikazivanom raspoloženju svojih građana, tokom proteklih godina ostvaruje blisku i svestranu saradnju sa NATO?

Zašto su Estonija, Litvanija, Letonija, Poljska, Češka, Slovačka, Mađarska, Rumunija, Bugarska i Albanija zahtevale prijem, donele odluke o pristupanju i učlanile se u NATO?

Zašto su bivše jugoslovenske republike Slovenija, Hrvatska, Severna Makedonija i Crna Gora zahtevale prijem, donele odluke o pristupanju i učlanile se u NATO?

Zašto su posle agresije Rusije na Ukrajinu tradicionalno vojno neutralne države Finska i Švedska zatražile prijem i donele odluke o pristupanju NATO, a Danska odustala od ograničenja svog učešća u aktivnosti NATO?

Zašto se pri iskazivanju neslaganja sa pristupanjem Srbije NATO prećutkuje da je prvi i osnovni uslov pristupanja toj alijansi zahtev koji postavlja država koja želi učlanjenje, a ne poziv NATO?

Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.

Autor je advokat