Rasvetliti politička ubistva

Nažalost, u Srbiji ovakav, ili sličan zakon nije donet, te nije ni utvrđen potpun broj ubijenih Srba, protivnika totalitarnog režima. Ipak, istoričari, istraživači i novinari otkrili su da je od „crvene ruke“ jugoslovenskih službi i njihovih saradnika iz podzemlja, život izgubilo dvadesetak ljudi povezanih sa srpskim organizacijama u dijaspori. Oni su likvidirani od 1954. do 1986. godine, na tlu zapadnoevropskih zemalja i u SAD. Žrtve su, uglavnom, u Drugom svetskom ratu bili pripadnici Jugoslovenske vojske u Otadžbini, a posle 1945. bavili su publicistikom, novinarstvom i književnošću. Bili su ugledni intelektualci i nikakve veze nisu imali sa terorističkim akcijama. Nijedno od ovih ubistava, do danas, nije rasvetljeno, a egzekutori, pomagači i nalogodavci nisu otkriveni i kažnjeni.

Potpukovnik JvuO Siniša Ocokoljić kidnapovan je u Austriji 1954. Tajno je prebačen u zatvor u Beogradu, gde je ubijen, bez suđenja. Urednik antikomunističke novine Ratko Obradović, ubijen je u Minhenu 1967. Dve godine kasnije, u Parizu je ubijen Andrija Andra Lončarić, bivši kapetan JvuO. Iste godine život je izgubio u Nejsu, u Švedskoj Sava Čubrilović, dopisnik lista „Srpska borba“. Glavni urednik glasila „Iskra“ Jakov Ljotić pronađen je zadavljen 1974. u Minhenu. Poručnik JvuO, kasnije novinar i publicista Bora Blagojević je ubijen pred ulazom u svoj stan u Briselu 1975, a samo dva meseca kasnije, u istom gradu je likvidiran Petar Valić, urednik lista „Vaskrs Srbije“. U glavnom gradu Belgije 1976. godine na meti službe našli su se pripadnik JvuO Miodrag Bošković, njegov sin i student Uroš Milićević. Godina 1977. bila je posebno tragična, jer su u Čikagu ubijeni satiričar, publicista i glavni urednik lista „Sloboda“ Dragiša Kašiković i njegova devetogodišnja poćerka Ivanka Milošević, u Geriju (SAD) je umoren Bogdan Mamula, pripadnik organizacije „Ravna gora“, a Rade Panić, član iste organizacije, stradao je u eksploziji u Torontu. Tom prilikom su život izgubili i Petar Bunjevac i Petar Kljajić. Početkom sledeće godine dr Mihailo Naumović, urednik lista „Sloboda“ pronađen je mrtav u reci u blizini Čikaga, a krajem 1978. Borislav Vasiljević, urednik srpskog radija u Geri je usmrćen u svojem automobilu. Samo dve sedmice pre smrti Josipa Broza, u Nemačkoj je ubijen Dušan Sedlar, urednik glasila Srpske narodne odbrane „Belog orla“. Emigrant Mitar Bošković je ubijen 1981, a krajem iste godine u Beču je lišen života Jovo Caričić, predsednik Slobodne srpske pravoslavne opštine. Poslednja u nizu krvavih egzekucija dogodila se 1986, kada su u Čikagu, u automobilu otkriveni raskomadani delovi tela kapetana JvuO Borivoja Manića, koji je tada imao 72 godine.

S obzirom na to da su ubijani protivnici nedemokratskog i totalitarnog režima, koji su bili pobornici demokratskog poretka, smatram da je potrebno da se i u Srbiji osnuje državna Komisija za utvrđivanje žrtava komunističkog režima u inostranstvu. Ovo telo će imati zadatak da, na osnovu uvida u tajne dosijee i arhive, kao i razgovora sa svedocima, utvrdi punu istinu o stvarnom broju žrtava, motivima, okolnostima, datumu i mestu stradanja, kao i o izvršiocima, pomagačima i nalogodavcima. Zadatak Komisije bio bi i da utvrdi stanje grobova ubijenih i da se preduzmu mere za njihovo dostojno obeležavanje i eventualni prenos posmrtnih ostataka u Srbiju. Tako se ozbiljne i uređene države odužuju onima koji su za poštovanje ljudskih prava i demokratske i liberalne vrednosti položili najvrednije što su imali – svoje živote!

*Autor je poslanik u Skupštini Srbije i potpredsednik SPO