Sećate li se nekog Bugarina kao pozitivca u srpskoj istoriji?

Pa kaže kako Bugara u Srbiji ima preko 100.000 i kako je on „uveren da se radi o mimikriji, a svakako ne o asimilaciji, jer Srbija je demokratska zemlja”, pripadnici bugarskog naroda „lojalni građani”, a Vlada Srbije „jak i pouzdan partner”, koju on hvali na sva usta zbog silnih investicija „u putnu infrastrukturu, zdravstvo, obrazovanje i digitalizaciju, a da je najveći problem ekonomija, odnosno nezaposlenost ljudi” i sve tako redom, nebuloza do nebuloze, koje nemaju ama baš nikakve veze sa realnim životom.

Ako zaista „nije strašno” izjasniti se kao Bugarin, čemu onda „mimikrija”, odnosno skrivanje bugarskog porekla kao načina opstanka u Srbiji?

I ako je Srbija zaista tako „demokratska zemlja”, čemu toliki strah da se postavi spomen-ploča u Bosilegradu civilnim žrtvama srpskog četnika Koste Pečanca, čemu ono preventivno hapšenje građanskih aktivista prilikom Vučičeve posete Bosilegradu 11. marta 2023. godine, čemu zadržavanja na granici i po pet sati zbog tri knjige, čemu pretres Bugarskog Kulturno-informativnog centra u Bosilegradu i oduzimanje knjige Edvina Sugareva 8. novembra, čemu suđenja bugarskim građanskim i političkim aktivistima koje on i njegova stranka godinama cinkare u Beogradu kao „secesioniste i separatiste”?

Ako je Vlada Srbije baš toliko „jak i pouzdan partner”, kako to da je najveći problem ekonomija i nezaposlenost?

Za tako „jakog i pouzdanog partnera” je šala da obezbedi nekoliko stotina radnih mesta i tako zaustavi osipanje lokalnog stanovništva.

I gde su te silne investicije „u putnu infrastrukturu, zdravstvo, obrazovanje i digitalizaciju”, koje možda dobro zvuče u predizbornim kampanjama, ali ih nema u svakodnevnom životu građana u Bosilegradu.

Ako ovako razmišlja prvi čovek Bugarskog nacionalnog saveta, onda nije ni čudo što je za samo nekoliko decenija nestalo desetine hiljade Bugara u Srbiji i što će ih u naredna dva-tri popisa stanovništva, po svoj prilici, potpuno nestati ako se nešto hitno i radikalno ne promeni.

Nacionalna samosvest se ne stiče rođenjem, ona se stvara i neguje sistemom vaspitanja i obrazovanja. Broj Bugara je počeo da se naglo smanjuje sa izbacivanjem bugarskog kao maternjeg i nastavnog jezika iz osnovnih škola u Bosilegradu i Caribrodu (Dimitrovgradu) a uništavanje (privatizovanje) fabrika, preduzeća i poljoprivrede su ih lišile opstanka.

Danas se u predškolskim ustanovama u ove dve opštine nastava odvija na srpskom jeziku!

Prve osnovne pojmove, ceo početni misaoni proces formira se i odvija na srpskom jeziku tokom celog školovanja. Kako se može očekivati da se bugarska deca obrazovana na srpskom jeziku, na srpskoj književnosti, istoriji i kulturi, jednoga dana nacionalno izjasne kao Bugari?

To bi trebalo da bude briga Nacionalnog saveta Bugara pod mudrim rukovodstvom g. Stojkova, a ne političarenje o „odnosima Srbije i Bugarske”.

Uostalom, jaz u odnosima Srbije i Bugarske je nastao upravo zbog tih 12.918 Bugara u Srbiji i muk na pitanje, a gde su ostali?

Od odgovora na to pitanje, zavisi ne samo sudbina Bugara u Srbiji, dobrosusedski odnosi između Srbije i Bugarske ali i bugarska podrška članstvu Srbije u Evropsku uniju.

Razume se, g. Stojkov kao „super lojalan” Srbiji (i Demokratskoj stranci Srbije) ne može ni da pomisli da je za tragediju Bugara u Srbiji kriva ista ona zločinačka politika koja je najpre stvorila, a zatim razorila Jugoslaviju i da je sa odlaskom Kosova ozbiljno načela i sadašnju Srbiju.

Ta politika, u kojoj aktivno sudeluje i g. Stojkov, utemeljena je na programu velikosrpske nacionalističke ideologije čiji je cilj da nacionalne manjine u Srbiji jednostavno nestanu, a da Srbija postane etnički čista država srpskog naroda u teritorijalnim granicama koje je u svom Načertaniju nacrtao Ilija Garašanin i koje su njegovi sledbenici iz Srpske napredne i Radikalne stranke krajem 19. veka razvili i za kratko realizovali.

Nacionalne manjine su u Srbiji oduvek razmatrane ne kao integrativni faktor srpske državnosti, već kao opasnost koju nekako treba ukloniti.

Ima dosta toga i u programu skoro rehabilitovanog Draže Mihailovića. Uostalom, samo jedan brzi pregled statistike pokazuje da su i druge nacionalne manjine, Mađari, Hrvati, Crnogorci i dr. u Srbiji smanjene najmanje za dve trećine, negde i više. Samo je sa Albancima Srbija izgubila bitku zajedno sa teritorijom.

„Nestanak” bugarske nacionalne manjine je dug i mučan istorijski proces. Za 104 godine od potpisivanja NJojskog ugovora kojim su Velike sile pobednice u Prvom svetskom ratu dodelile teritorije tadašnjeg Bosilegrada i Caribroda Državi Srba, Hrvata i Slovenaca, broj Bugara je do Drugog svetskog rata prepolovljen, a posle od 58.627 po popisu od 1971 g., na samo 12.918 po popisu od 2022!

Nema mesta iščuđavanju, na nama su isprobani svi poznati u istoriji metodi asimilacije – od fizičkog istrebljenja na granici, represije svih vrsta, prebijanja, silovanja, promene imena i prezimena, promene maternjeg jezika u školama, falsifikovanja istorije, uništavanja bugarskih kulturno-istorijskih spomenika, administrativne preraspodele, ekonomska nerazvijenost, drugo mesto po broju političkih zatvorenika posle Drugog svetskog rata i sistematska antibugarske propaganda u javnom prostoru koja nije prestala ni do danas. Srpska istorija, književnost, pozorište, filmovi, novine, televizije, Srpska pravoslavna crkva – sećate li se Bugarina kao pozitivnog lika?

U Surdulici, u dvorištu Tehničke škole „Nikola Tesla” stoji tabla na kojoj piše da su Bugari tokom Prvog srpskog rata pobili 20.000 Srba?

Od 2010. u dvorištu iste škole podignuta je i spomen-kosturnica, a 2017. godine na predlog vladike Pahomija Arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve je kanonizovao „Surduličke mučenike” njih 30.000 koje su, po srpskoj istoriji, pobili Bugari tokom Prvog svetskog rata.

Ostavimo po strani naučno-istorijsku utemeljenost te tvrdnje i zamislimo se kakve tragove ostavlja tako prezentovana istorija u svesti dece srpskog i bugarskog porekla dok sede u istim klupama i igraju se u istom dvorištu?

Kaže Stojkov, izjašnjvanje nije „ništa strašno”? Zaboravlja, da su koliko juče, baš zbog tog izjašnjavanja letele glave, a ni danas nije baš zdravo reći u Srbiji da si Bugarin koji se u srpskoj svesti odmah reflektuje kao okupator, zločinac, crni tatarin, izdajnik koji uvek zabada nož u srpska leđa i slično.

Statistika je neumoljiva – 12.918 Bugara po popisu od 2022. jeste bilans politike po kojoj su „nacionalnim manjinama garantovana sva prava po svim međunarodnim standardima pa čak i više od toga”, bilans srpsko-bugarskih odnosa, bilans stanja svesti Bugara u Srbiji, bilans srpske politike prema nacionalnim manjinama, bilans (ne)aktivnosti Nacionalnog saveta Bugara, bilans sistema vaspitanja i obrazovanja koji je stopio Bugare u Srbiji.

Izvan pitanja o nacionalnoj samosvesti, još teže pitanje je pitanje životnog opstanka. Odgovor na to pitanje je isti kao i za većinu mladih Srba – put bez povratka. Najveći ideal mladih u Srbiji, bez obzira na nacionalnu pripadnost, je da iz ove i ovakve Srbije što pre odu sa namerom da se nikada više ne vrate.

Autor je predsednik Kulturno-informativnog centra Bugara u Bosilegradu

Stavovi autora u rubrici Dijalog ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa.