SPC i novi kalendar

Kada krajem godine bude obeležavanje Božića i Nove godine, građani naše zemlje ponovo će, pored veselih trenutaka, imati i mnogo problema. U zemljama Zapadne Evrope i SAD, uglavnom se ne radi od 25. decembra do 2. januara, a u Srbiji od 31. decembra do 9. januara, što većinu domaćih kompanija koje posluju s partnerima na Zapadu dovodi u stanje „praznog hoda“ pune dve sedmice. Ogromni gubici su neizbežni!

Kada zapadne zemlje, odmah posle Nove godine, završe s praznovanjem, u Srbiji tek počinju crvena slova i proslave – Badnjeg dana, tri dana Božića, Srpske nove godine, Bogojavljenja, Svetog Jovana, Svetog Save… Tokom ovih dana staje svaka privredna aktivnost, a ogromni iznosi novca se troše za provode i neumerenost u hrani i piću. Januar je zato mesec tokom kojeg u našoj zemlji dolazi do drastičnog pada proizvodnje i ekonomske razmene sa svetom, što se odražava i na osetan pad prosečnih primanja na početku godine. U vreme kada se štedi na svim nivoima, ovakvo rasipanje resursa, energije i vremena zaista nam nije potrebno. Turistička putovanja, takođe, su otežana građanima Srbije u tim danima. I milioni naših ljudi koji žive i rade u zemljama Zapadne Evrope, slobodne dane imaju krajem decembra i zato ne mogu da proslave Božić po julijanskom kalendaru sa svojom rodbinom i prijateljima u Srbiji.

Nisu ni sve protestantske zemlje želele da prihvate reformisani kalendar, usvojen 1582. godine, ali su to učinile poslovanja i trgovine. Stvaranjem Kraljevine SHS novi kalendar zvanično je prihvaćen 10. januara 1919. godine Zakonom o izjednačavanju starog i novog kalendara.

Kada neki „pravoverni“ Srbi kažu da se nikada neće odreći proslavljanja Božića 7. januara, nisu ni svesni da se po važećem julijanskom kalendaru Srpske pravoslavne crkve dan Hristovog rođenja obeležava 25. decembra. Za njih je, međutim, prava jeres da Božić bude 25. decembra i po zvanično prihvaćenom svetovnom kalendaru, jer je, tobože, tada katolički Božić, pa bi to bio znak približavanja Vatikanu, dokaz prozelitizma i unijaćenja. Istina je, međutim, da se „katolički“ Božić 25. decembra slavi i u svim protestantskim crkvama i u većini pravoslavnih. Da li je Vaseljenska patrijaršija izdala pravoslavlje zato što Božić i ostale praznike slavi kada to čini i većina hrišćana na planeti? Da li su Grci, Rumuni i Bugari manje pravoslavni zbog prihvatanja novog kalendara? Naprotiv, u ovim zemljama, koje su, uzgred rečeno i članice EU, mnogo je više praktikujućih pravoslavnih vernika, nego u Srbiji. Julijanski kalendar nije nikakav pravoslavni model računanja vremena, već kalendar koji je uveo rimski car i mnogobožac Julije Cezar 45. godine pre nove ere.

Nisu, zato, jasni razlozi zašto SPC, već devedeset godina, odbija da primeni Novojulijanski kalendar, koji je izradio veliki srpski naučnik Milutin Milanković i koji je, upravo na predlog SPC, usvojen na Svepravoslavnom saboru, održanom 1923. godine u Carigradu. Ovaj kalendar iste godine prihvatio je Arhijerejski sabor SPC, na zasedanju održanom u Sremskim Karlovcima, s tim da je sprovođenje odloženo za vreme kada reformisani kalendar prihvate i primene i ostale pravoslavne crkve. Taj kalendar je dosad prihvatila većina pravoslavnih crkava i patrijaršija – carigradska, aleksandrijska, antiohijska, grčka, rumunska, kiparska, albanska, poljska i bugarska. Ruska crkva nije to učinila zbog protivljenja tadašnjih komunističkih vlasti.

Kalendar koji je predložio naš slavni matematičar i astronom neuporedivo je precizniji i od gregorijanskog i julijanskog kalendara i zato verujem da su se konačno stekli uslovi da SPC počne s primenom najsavršenijeg postojećeg kalendara, dela našeg naučnika, kojeg je za delo reforme računanja vremena odlikovao vaseljenski patrijarh Meletije Četvrti. A kada smo već u vremenskim kategorijama, vreme nam polako ističe!

*Autor je poslanik u Skupštini Srbije i predsednik Stalne delegacije u Interparlamentarnoj skupštini pravoslavlja