Očigledno je da izvesni Savez antifašista Srbije čijeg Predsedništva je drug Martinov član postoji sa jednim jedinim ciljem – očuvanje lika i (ne)dela Josipa Broza Tita na linijama zvanične titologije, na šta drugovi i drugarice iz saveza imaju potpuno demokratsko pravo.
Međutim, čitava poenta tvrdnje da je Broz bio u Jasenovcu inkognito nije uopšte moja izmišljotina već tvrdnja samoga druga Martinova, koji se u prethodnom dopisu poziva na dva izvora da je Tito bio u Jasenovcu 1945. i 1975. i to baš faktički inkognito, tj. u privatnoj poseti bez ikakve medijske pratnje i znanja javnosti (navodno se poklonio senima mrtvih, sic!).
Sada se postavlja i glavno pitanje, zašto je Broz posetio Jasenovac inkognito, tj. sklanjajući se od javnosti?
Drug Martinov po ovom pitanju daje krajnje neuverljivo objašnjenje za jednog Broza, što se svodi na tvrdnju novokomponovanih titologa (tipa Novi plamen) zašto Tito nikada nije posetio Jasenovac (oni i ne znaju da drug Martinov zna da je Tito bio čak dva puta u Jasenovcu, sic!) da tamo nije bio kako ne bi narušio revolucionarne temelje srpsko-hrvatskog bratstva i jedinstva jer nije bilo jasno koliko je tačno bilo jasenovačkih žrtava (od kojih su etnički Srbi činili ubedljivu većinu).
Ova priča u suštini ne drži vodu jer su i Broz i partija još za vreme rata sami objavili podatak u partijskom listu Borba koji sam ja predstavio u svom dopisu da je u Jasenovcu samo do kraja 1942. pobijeno 300.000 logoraša.
Od 1966. kada je otkriven spomenik jasenovačkim žrtvama zvanična brojka je fiksirana na 83.000 ubijenih i to i dan-danas važi za tuđmanologiju.
Dakle, Broza da bi se javno pojavio u Jasenovcu nisu zadovoljavale brojke niti 83.000 niti 300.000 (samo do kraja 1942).
Kao što sam već objavio, lično ne verujem da je Broz čak ni inkognito posetio Jasenovac bez obzira što drug Martinov navodi čak dva istorijska izvora o ovom događaju (jedan za prvu, drugi za drugu posetu).
Prosto je nemoguće da se u jugoslovenskoj istoriografiji i pre i nakon 1980. ova dva izvora uopšte ne spominju a zajedno sa njima i te dve Brozove posete Jasenovcu.
Ovo se može tumačiti na dva načina: ili je sam Broz naredio da se njegove posete Jasenovcu strogo drže i od istraživača i od javnosti ili su podaci o posetama jednostavno izmišljeni ali u formalnom smislu izvori postoje kako bi se Titu bar malo skinulo sa glave debelog srbofobičnog putera.
Sa čisto metodološko-istraživačke tačke gledišta, obe navodne posete su krajnje problematične.
Za prvu iz 1945. prema drugu Martinovu, jedini svedok je Ivan Stevo Krajačić, koji sam o tome niti piše niti govori.
Tako je isto i sa posetom iz 1975 – jedini svedoci su navodno Miloš Minić i Edvard Kardelj, ali obojica o ovom događaju ćute.
Interesantno je da titolozi ne daju baš nikakvo objašnjenje zašto se Tito nije pojavio 4. jula 1968. na svečanom otvaranju Memorijalnog muzeja Spomen-područja Jasenovac, a njemu je tamo prvom bilo mesto pogotovo zato jer je već preskočio otvaranje spomenika Kameni cvet 31. jula 1966. (tada je bio zauzet u vezi sa aferom Aleksandar Ranković).
Za Ivana Stevu Krajačića znamo zašto se 1966. nije pojavio u Jasenovcu isto kao i Tito – tog dana je bio u slavonskim lovištima.
U kakvim lovištima je 4. jula 1968. bio Tito nije poznato, ali možda nam drug Martinov izvadi još neki do sada nepoznati izvor, tj. svedočanstvo nekog druga ili drugarice da su i on i Jovanka prisustvovali ceremoniji otvaranja muzeja i čak da je Tito tom prilikom održao govor ali kamere i fotoaparati to jednostavno nisu zabeležili.
Čudno je i to da prema Hronologiji revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita (Beograd, 1978) autora Branislava Ilića i Vojislava Ćirkovića u saradnji sa Saveznom konferencijom Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije, Institutom za savremenu istoriju i Vojnoistorijskim institutom u Beogradu, Tito od 28. juna do 10. jula 1968. nije bukvalno ništa radio, tj. nije imao nikakvih radnih, tj. državničkih, obaveza ali je 12. jula (verovatno i pre) već bio na Brionima.
Dakle, 4. jul 1968. za Broza je bio slobodan dan. Ali ne i za posetu Jasenovcu.
Poenta jugoslovenske titološke istoriografije nije bila samo u tome što je Josip Broz kao jugoslovenski diktator sakrivao i prekrajao još za vreme rata pravu i potpunu istinu o Jasenovcu pa stoga zvanični titološki istoričari nisu ni mogli da o ovoj tematici pišu kako treba jer nije bilo baš mnogo pametno ni spominjati je već i u tome što i nakon Brozove smrti jasenovačka tematika dugo nije zauzela adekvatno mesto u povesti jugoslovenskih naroda i narodnosti u Drugom svetskom ratu kao i u školsko-obrazovnom sistemu – a ova tematika je bila od ključne bitnosti u ovom periodu zajedno sa tematikom čitave NDH.
Tako se npr. osam godina nakon Brozove smrti pojavila trotomna monografija beogradskog profesora i šefa katedre za Istoriju Jugoslavije na Beogradskom univerzitetu, Branka Petranovića – Istorija Jugoslavije, I-III, Beograd: NOLIT, 1988 (povodom stogodišnjice stvaranja jugoslovenske države).
Međutim, u drugom tomu koji obrađuje istoriju Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, reč Jasenovac se spominje samo jedanput (na stranici 128) dok o fenomenu kriminalne NDH nije posvećeno nijedno posebno poglavlje knjige ali zato jeste nekoliko o revolucionarnoj i narodnooslobodilačkoj borbi KPJ.
Srbocid u NDH je tek 1990-ih počeo da dobija adekvatniju masovnu pažnju naučnih istraživača i publicista među Srbima uključujući i publikacije prevedene sa stranih jezika kao npr. Dr Milan Bulajić, Ustashi Crimes of Genocide. The Role of Vatican in the Break-Up of the Yugoslav State.
The Mission of the Vatican in the Independent State of Croatia, Belgrade: The Ministry of Information of the Republic of Serbia, 1993. ili Marko Aurelio Riveli, Nadbiskup genocida: Monsinjor Stepinac, Vatikan i ustaška diktatura u Hrvatskoj, 1941-1945, Nikšić-Jasen, 1999 (prevod sa italijanskog).
U isto to vreme, u Tuđmanovoj Hrvatskoj objavljuju se reprint izdanja hrvatske emigracije o NDH u kojoj se ova genocidna tvorevina otvoreno veliča kao npr. „…četirigodišnje postojanje Nezavisne Države Hrvatske svijetla je pojava u hrvatskoj povijesti“ u Jere Jareb, Pola stoljeća hrvatske politike, 1895-1945, Zagreb: Institut za suvremenu povijest, 1995, str. 123 (original, Buenos Aires, 1960.). Treba istaći i to da je tematika srbocida u NDH u savremenoj inostranoj literaturi i istoriografiji ili vrlo slabo zastupljena ili nije uopšte. Tako se, npr., ustaše, NDH i Jasenovac uopšte ne spominju u Jan Palmowski, A Dictionary of Contemporary World History From 1900 to the Present Day, Oxford-New York: Oxford University Press, 2004 a u ovom izdanju savremene svetske povesti i to od renomiranog izdavača bi zasigurno morali da budu zastupljeni.
Bio bih slobodan da iznesem mišljenje da se stiče (nadam se pogrešan) utisak da je Savez antifašista Srbije još jedan institucionalni pokušaj širenja titoističke propagande koji funkcioniše sa ideološko-političkim ciljem cementiranja ofucane titologije, brozombističkih falsifikata i istoriografskih podmetačina o Drugom svetskom ratu (a i pre i kasnije) na prostorima Jugoslavije.
Drugovi iz saveza svakome ko pokuša da skrene sa zacrtanog Titovog puta (druže Tito mi ti se kunemo) lepe etiketu revizioniste već dokazane „istine“ a na njima je da tu „istinu“ što duže održavaju u životu i javnosti.
Mojoj malenkosti su tako prikačili etiketu mrzačke opsednutosti Titom a sebe ne vide kao patološke obožavaoce jednog austrougarskog kaplara koji je ratovao 1914-1915. na frontu u zapadnoj Srbiji i bio dobrovoljni hvatač živih jezika.
Broz se tada toliko hrabro borio protiv Srbije (Drina, Gučevo, Mačkov kamen, Cer, Kolubara) i to u 10. četi 25. pukovnije zloglasne hrvatske 42. domobranske (Vražje) divizije (preteče kasnije ustaške Crne legije Jure Francetića) da je od samog cara Franca Jozefa zaradio odlikovanje ali i unapređenje u štabsfeldvebela.
Ovaj deo fronta u Srbiji na kome je operisala divizija u kojoj je služio Broz najviše je stradao 1914. a sama divizija se po zlu pročula pa je nazvana Vražja.
Postoji i fotografija Josipa Broza u podoficirskoj austrougarskoj uniformi sa oružjem u rovu nastala u ovo vreme negde iznad Beograda možda na Bežanijskoj kosi.
U ovoj Vražjoj diviziji pored Broza tada su služili i Vlatko Maček, budući vođa HSS ali i neke buduće ustaše iz NDH kao Slavko Štancer, prvi čovek ustaške vojske Pavelićeve NDH.
Jedan od komandanata 42. domobranske divizije bio je i general-pukovnik austrougarske armije Stjepan Sarkotić, kasnije poznati obožavalac poglavnika Anta Pavelića.
Poznato je da je Broz odlično poznavao teren u zapadnoj Srbiji u jesen 1941. kojim se kretao kada se prebacio na tzv. „oslobođenu“ teritoriju.
Tada je napomenuo Aleksandru Rankoviću da taj teren dobro poznaje još iz Prvog svetskog rata kada je tu 1914. ratovao kao austrougarski vojnik, na šta mu je Leka preporučio da o tome ćuti da ga slučajno drugovi partizani ne bi čuli inače od čitavog pokreta neće biti ništa a i njih dvojica će izgubiti glave.
U ovom kontekstu možda i nije tako čudno da je Broz odlikovao jednog austrijskog nacistu – Kurta Valdhajma, o čijim ratnim aktivnostima u Bosni i Crnoj Gori 1942. i 1943. su znale i britanska i jugoslovenska obaveštajna služba nakon rata (OZNA sve dozna). Ali i jedan i drugi, predsednik Austrije i predsednik Jugoslavije, u Prvom svetskom ratu su ratovali u istim uniformama i protiv istih neprijatelja a bilo je i saradnje Titovih partizana sa Nemcima i za vreme Drugog svetskog rata i to sa partizanske strane overeno potpisima na najvišem nivou (Martovski pregovori i sporazumi 1943). Dva stara ratna druga.
Drug Zlatoje iznosi u suštini propagandnu konstataciju da su ustaše i četnici (DM) bili izrodi svojih naroda (Hrvata i Srba).
Kao prvo, bilo je i Srba u ustašama kao što je bilo i Hrvata i muslimana u JVuO (četnici DM).
Kao drugo, pod terminom „izrodi“ se podrazumeva jako mala manjina u odnosu na većinu (crna ovca u familiji), što u oba ova slučaja nije tačno. Ogromna većina Hrvata je prihvatila i stala iza ustaškog pokreta i njihove NDH.
Sam Vlatko Maček, neprikosnoveni lider ogromne većine Hrvata, odmah po proglašenju NDH (10. aprila 1941) pozvao je sve Hrvate na punu lojalnost ovoj državi, što su oni i prihvatili.
„Izrodi“ su faktički bili oni Hrvati koji su podržavali partizane i rojaliste.
S druge strane, u toku čitavog rata Srbija i dobar deo prekodrinskih zemalja su bili četnički orijentisani.
Poznato je da je zbog opšte četničke orijentacije Srbije sam Tito izdao naredbu svojim partizanima 1944. pre njihove invazije na Srbiju sa leve obale Drine da se Srbija ima tretirati kao „neprijateljska zemlja“, što su Krajišnici i bukvalno shvatili nakon pada Beograda.
Na kraju, nakon čitanja pisanija druga Zlatoja Martinova stiče se opšti utisak da „maršal“ Tito nije bukvalno ništa znao šta se događa oko njega još od 1941. Broz ne zna ko je bio Kurt Valdhajm i šta je i za koga radio u Jugoslaviji za vreme Drugog svetskog rata, nema pojma o pravoj ulozi u NDH đakovačkog biskupa Antuna Akšamovića niti o broju pobijenih logoraša u Jasenovcu od strane ustaša, a nije čuo ni da su tzv. „oslobođene“ teritorije (Užice, Bihać, Kozara, Jajce…) u stvari bile ustupljene teritorije na privremeno korišćenje od strane ustaša i Nemaca, itd.
Pretpostavljam da će vam drugovi iz Saveza antifašista Srbije reći da „maršal“ nije imao pojma ni o genocidu srpske golobrade omladine na Sremskom frontu a kamoli da je i čuo za Goli otok. Mnogo neobaveštenosti za jednog „maršala“ i doživotnog predsednika koji se nadao čak i Nobelovoj nagradi za mir.
Matija Bećković je tačno primetio da su Srbi jedini narod na svetu koji je za svog vođu izabrao neprijateljskog vojnika koga sada patološki brane raznorazni „antifašisti“.
Carthago delenda est!
Autor je profesor univerziteta u Vilnjusu, Litvanija
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.