Potrošač ima pravo na povraćaj uplaćenih sredstava

Dana 18. marta 2020. godine na portalu dnevnog lista “Danas” objavljen je tekst pod nazivom: „Korona virus najviše pogodio sektor turizma: Otkazana sva putovanja do 15. maja, građani dobijaju vaučere“ za koji smatramo da je, u cilju potpunog informisanja i zaštite prava građana, važno da se osvrnemo.

Naime, u predmetnom tekstu se navodi da zbog otkazanog putovanja građani mogu dobiti samo vrednosne vaučere, odnosno da „povraćaj novca svakako nije moguć“. Takav stav, odnosno primena prava nema svoj osnov u pozitivnim propisima Republike Srbije.

Proglašenje svetske pandemije korona virusa (COVID-19) na ugovore o turističkom putovanju može imati, zavisno od okolnosti konkretnog slučaja, dejstva „promenjenih okolnosti“ ili „nemogućnosti ispunjenja“ u smislu domaćih propisa.  Dok kod „promenjenih okolnosti“ do raskida ugovora dolazi sudskim putem, kod „nemogućnosti ispunjenja“ do raskida ugovora dolazi po samom zakonu.

Posledice raskida ugovora o turističkom putovanju i u jednom i drugom slučaju regulisane su odredbe Zakona o turizmu i Zakona o zašiti potrošača.

Tako, članom 100. Zakona o turizmu predviđeno je da ako organizator iz bilo kog razloga raskine ugovor izuzev ukoliko je za to odgovoran potrošač, potrošač ima pravo izbora:

• da prihvati zamenu ugovorenog turističkog putovanja drugim putovanjem istog ili boljeg kvaliteta i plati razliku u ceni;
• da prihvati zamenu ugovorenog turističkog putovanja drugim putovanjem slabijeg kvaliteta i naknadu za razliku u ceni;
• da zahteva povraćaj uplaćenih sredstava po osnovu ugovora o turističkom putovanju.

Sa druge strane, članom 106. Zakona o zaštiti potrošača predviđeno je da ako zbog događaja za koji nisu odgovorne ugovorne strane ispunjenje obaveze organizatora postane nemoguće, prestaju i obaveze potrošača, a ako je u tom slučaju potrošač preduzeo određene radnje u cilju ispunjenja svoje ugovorne obaveze, može zahtevati od organizatora povraćaj uplaćenih sredstava po pravilima o vraćanju stečenog bez osnova.

Dakle, i u jednom i u drugom slučaju, potrošač ima pravo na povraćaj uplaćenih sredstava. Napominjemo da su citirane odredbe imperativne i da ih se potrošači ne mogu odreći, odnosno da su odredbe ugovora o turističkom putovanju i/ili opštih uslova poslovanja koje eventualno lišavaju potrošača navedenih prava ništave i ne proizvode dejstva.