Jugoslavijo

Prema Vikipediji, desilo se to zbog protivljenja Hrvatskog saveza komunista kojima je smetalo baš to što se, dok se peva, Jugoslavija zaziva čak šest puta. Ranija, „Hej, Sloveni“ – koja, kako joj i ime kaže, obuhvata mnogo više slovenskih naroda od onih u okrilju Jugoslavije i koju smo čak i delili sa nekima od njih – bila je i ostala zvanična himna zemlje koja je nastala tačno pre jednog veka i prestala da postoji negde pred kraj tog istog, burnog 20. stoleća.

Ova, moglo bi se reći, anegdota, slikovito govori kako je ta zemlja slavljena, ali i nikad do kraja i u potpunosti prihvatana, u čemu se kriju i tragovi nostalgije za njom, kao i klice njene propasti. Dva jubileja u stvari odigrala su se u razmaku od samo nekoliko dana. „Sveti 29.“, dan nekadašnje Republike, ove godine pao je na 75-godišnjicu njenog osnivanja, a drugi, odnosno, istorijski prvi, desio se 1. decembra kada je, pre tačno sto godina, osnovana zajednička kraljevina Južnih Slovena, odnosno Srba, Hrvata i Slovenaca, docnije Jugoslavija.

Prvi datum, 29. novembar, setio se neko, „pao“ je ove godine zgodno – na četvrtak, što je u slučaju ovog nekadašnjeg državnog praznika značilo čak pet spojenih neradnih dana i to za sve, ne samo za zaposlene u državnoj službi. Eto bar malog razloga za nostalgiju koja je u ovom slučaju moguća jer je mnogo više živućih među nekadašnjim Jugoslovenima iz te, druge Jugoslavije, pa tako i mnogo više uspomena.

Drugi datum obeležen je ove godine pre svega nizom naučnih skupova, promocija knjiga i jednom izložbom lepog naslova – „Dan vredan veka“. Ovu izložbu, kako i dolikuje, organizovao je Muzej Jugoslavije (doskora Muzej istorije Jugoslavije, odnosno, nekadašnji „25. maj“), a zajedno sa njom i trodnevnu konferenciju uz učešće brojnih intelektualaca sa prostora nekadašnje zemlje. I odnos prema toj zemlji i njenom nastanku možda bi se sažeto mogao opisati upravo nazivima ovih dveju manifestacija Muzeja Jugoslavije – on se doživljava ili kao „dan vredan veka“ ili nepovratno kao muzejski artefakt kako bi se mogao pročitati naziv konferencije „Muzealizacija Jugoslavije“.

Na kraju, još nešto anegdotski. I po prvom i po drugom svom datumu rođenja, Jugoslavija je Strelac u horoskopu, pa bi se, eto, i odatle mogla iščitavati njena sudbina. Ta sudbina počiva na zanosu – od ideje do realizacije. Sudeći prema onome što se desilo svim „narodima i narodnostima“ Jugoslavije po njenom raspadu, možda ona još uvek nije konačna.