23, 24?

 Srbija je pripala manje razvijenim državama koje su negovale vazalni odnos prema Sovjetskom Savezu. Protiv sovjetske dominacije i domaćih kolaboranata ustajali su DDR, Poljska, Mađarska, Čehoslovačka, anektirane pribaltičke republike. U Jugoslaviji su Slovenija, Hrvatska i reformsko krilo beogradske nomenklature pokretali ustavne i privredne reforme. Tragalo se za ravnotežom između tržišne, postindustrijske stvarnosti i koruptivne partokratije, i između prava federalnih jedinica i ekonomsko-političkih potreba federalne vojske, koja okupirala jezgra jugoslovenskih gradova (komande i kasarne). Da li su se pad komunizma i raspad Jugoslavije, koji je u toku, odvijali po istim onim razmeđima civilizacija zbog kojih vrište novi polpotovci u društvenim naukama, dok neuspešno dokazuju kako su sve kulture na jednakoj razini vrednosti? Na mapi razvijenog dela sveta, onoga koji privlači doseljenike, i dalje su, kao i pre četvrt veka, većinski protestantske države, i poneka katolička.

Nasleđe komunizma koje Srbija nije odbacila (time bi negirala i svoju političku i religioznu kulturu, običaje i mentalitete), doprinosi slabosti institucija. Razvoj u domenima sloboda i ljudskih prava, suočen sa slabošću institucija, verovatno je proces koji ravnotežu slobode i prisile potiskuje u područje anarhije, opšteg institucionalnog i uličnog nereda koji je i u jugoslovenskom komunizmu bio supstitucija slobodama, i nije bio samo posledica socijalnog porekla, zapravo onoga pretežnog primitivizma koji je zapljuskivao jugoslovenske gradove u talasima migracija.

EU i NATO pomogli su istočnopravoslavnim nacijama da zakorače u domen civilizacije, vladavine prava i neposrednih veza između racionalizma, nauke i institucionalizacije sloboda s nasleđenim oblicima društvenih odnosa, običaja i mentaliteta. Jasno mi je da srpsko društvo ogromnom većinom i sa odvratnošću odbacuje ne samo potrebu da se Srbija menja pod bilo kakvim stranim (izuzev sovjetskim) uticajem. Sami pojmovi integracionih tela razvijenog zapadnog sveta su simboli, sinonimi zlih namera, podmetanja, neprijateljstva, bombardovanja. Političari i analitičari koji su potrebe i prava Srbije podredili potrebama i pravima Rusije zahtevaju referendum o ulasku u NATO u smišljenim pokušajima zatiranja zdravog razuma i realizacije svakoga racionalnog javnog interesa. Aktuelne političke generacije kontaminirane su političkim idejama koje ponovo teže nacionalno-socijalnoj mobilizaciji, izolacionizmu, redistribuciji, uranilovci. Dok, u najboljem slučaju, pro-NATO odluka nije na dnevnom redu.

Zbog svega navedenog, Vučićev uspeh u najavljenom otvaranju poglavlja 23 i 24 nije vest u Srbiji. Istovremeno je svakodnevna, i opravdana, kuknjava o nepravdi, sporom i neefikasnom pravosuđu, ugrožavanju ličnog integriteta i života, uključujući konstantno nasilje, agresiju svih protiv svih, i povremene stravične zločine. Ućutkano je i pro-evropsko javno mnjenje, ogrezlo u ličnom, takođe iracionalnom odnosu prema Vučiću, raspetom između evropske agende i antievropske Srbije. NJegova prošlost (a svi smo nesporni!) samo je izgovor za nedostatak odgovornosti u odnosu prema opštem javnom interesu.