Glumačka dresura i silovanje

Ćutanje svedoka je saučesništvo u zlodelu. Kad žrtva progovori o onome što je pretrpela, onda su to reči boga.

Ne treba imati drugih bogova do onog koji iz dna duše govori o pretrpljenoj muci.

Kad su beogradske glumice pre nekoliko dana progovorile o silovanjima i drugim vidovima seksualnog zlostavljanja u čuvenom dramskom studiju za decu „Stvar srca“, koja im je tamo, kao maloletnicama, priređivao ugledni, uticajni (nadri)učitelj glume Miroslav Mika Aleksić, otvorile su se, kao vulkan, duše brojnih naših glumica svih generacija, i u Sarajevu i u Zagrebu, a imena uvaženih pedagoga, reditelja i upravnika pozorišta, živih i mrtvih, krenula su da kuljaju kao vrela magma najstrašnijih zločinaca u miru.

Jednodušna erupcija govora o pretrpljenim maltretiranjima tokom školovanja na raznim stepenima, od dramskih sekcija do univerzitetskih studija, govori nam nešto i o uvreženom tretmanu glume i glumačkom treningu kao o pripremi za napastvovanje duše i tela.

Nešto je trulo u zapadnoevropskom pozorištu i filmu, od Los Anđelesa do Berlina, od Berlina do Beograda, a na tu trulež upozoravaju snažno svojim radom i životom i Arto i Breht, Mihail Čehov i Grotovski, Tomas Bernhard i Anatolij Vasiljev…

Progon glumaca i, posebno, diskriminacija glumica, opisani su podrobno u sociologijama i istorijama evropskog pozorišta.

Dominantni uticaj u tom progonu i diskriminaciji imala je i ima Crkva, u kojoj je proklamovana briga za duše vernika samo drugo ima za napastvovanje duša, a sam ceremonijal tajne ispovesti – pervertirani, sadistički oblik dramskog dijaloga i pozorišnog (pri)čina.

Nema te škole i tog univerziteta koji svojim učenicima i studentima dramskih veština najpre objašnjava da su glumac i glumica, po pozivu, javna ličnost par excellence; da je pozorište u antičkoj Grčkoj nastalo da do dana današnjeg bude poslednje javno utočište politički prokazane reči, jer je dramska umetnost – umetnost polisa, dakle, jedina proklamovana politična umetnost.

Kad bi tako počinjalo njihovo obrazovanje, utemeljeno u načelu da su na sceni u svakom momentu javni intelektualci, glumci i glumice ne bi mogli da ne znaju da je (kako nas u najsvetijim spisima tome uče dramatičari od Eshila do Šekspira i Molijera, i od njih do Pintera i Taborija) njihov zadatak da javno razotkrivaju skrivene mehanizme nasilja na kojima dato društvo počiva, a ne da učestvuju u tim mehanizmima kao njihovi zupčanici: u funkciji, dakle, ne samo učvršćivanja postojećeg nasilja nad realnošću nego i njegovog proširenja na domen imaginacije gledalaca, na simboličku sferu umetnosti. Na taj način, glumac i glumica učestvuju u silovanju mašte publike.

Kad su glumački profesionalno obučeni da lažu (prvenstveno sebe) u sopstvenom pozivu, koji je prosvetiteljski poziv, onda glumac i glumica ovo nasilje umeju da prepoznaju tek u njegovom pojavnom obliku fizičkog zlostavljanja.

Nagledao sam se budućih glumaca i glumica koji su na prijemnom ispitu tako briljirali kako nikad više nisu tokom svojih karijera.

Siguran sam da je ovo nerazvijanje dara posledica, suptilne ili grube, profesionalne dresure.

Nagledao sam se u bezbrojnim sadašnjim televizijskim serijama, kako glumci i glumice besomučno igraju jednu te istu ulogu, kao na pokretnoj fabričkoj traci, učestvujući u mazohističkoj ceremoniji divinizacije kriminalaca.

U tim serijama, scenaristički i rediteljski se nauk iscrpljuje u što harizmatičnijem, duhovitijem predstavljanju bezdušnih likova.

Scene silovanja i inog zlostavljanja žena, u tim su serijama prikazane sasvim pornografski; dakle, da izazovu perverzno uživanje gledaoca, a ne njegovo gnušanje. Igrati u tim serijama znači učestvovati u laganju o samoj prirodi nasilja.

Godinama gledam izvanredne glumce i glumice kako u produkciji RTS-a moraju da od sebe daju ono najgore.

Poštovana publiko, i to je silovanje, masovno silovanje!

Ono nije tako brutalno i tako nedvosmisleno uočljivo kao kad jedan učitelj glume siluje svoje učenice.

Prošle godine, erupcija glasova zlostavljanih glasovitih glumica, izbila je u preponama Holivuda.

Glas boga, najzad se i tamo prolomio.

Ne bismo se smeli oglušiti na to da je u njemu reč i o Holivudu kao mašineriji za javno silovanje imaginacije milijardi ljudi na planeti.

Naravno, postoje pravednički izuzeci i u Holivudu, kao što postoje i u samoj Crkvi.

Čujmo sad glasove naših silovanih glumica, njihove vapaje, njihov pravedni gnev!

Ne zaustavimo se pri tom samo na osudi onih koji su ih silovali –  i za koje tražimo najoštrije zakonske kazne i žig nečasnog imena!

Nek nam glasovi naših silovanih glumica budu sirenski poziv na raskrinkavanje čitavog pozorišnog i filmskog sistema ruganja s dušom publike.

Tim sistemom manipulišu brojni profesori pozorišnih veština, reditelji, upravnici pozorišta, selektori, urednici kulture u medijima, pozorišni kritičari i pozorišne kritičarke, koji su u stanju da ćute upravo o predstavama koje govore o duhovnom vrelu najgoreg nasilja koje ovo društvo proizvodi – fini mrtvi kritičari, fine mrtve kritičarke.

To je fašizam, ili staljinizam, nazovite kako vam drago.