Kolekcija kao ogledalo umetničkog i društvenog razvoja

Autor izložbe je Tijana Palkovljević Bugarski, upravnik Galerije Matice srpske. Postavku od 86 umetničkih dela – 75 slika, sedam skulptura i četiri grafike, koja sveobuhvatno ilustruju srpsku likovnu umetnost, njene uzore, opredeljenja i domete od poslednjih decenija 19. do sredine 20. veka, kako je najavljeno iz SANU, otvoriće Maja Gojković, ministar kulture i informisanja.

Planirano je i obraćanje predsednika SANU akademika Vladimira S. Kostića, kao i autora ove izložbe, koja je pre Beograda tokom 2020. višemeseci gostovala u Narodnoj galeriji Slovenije u LJubljani.

– Kroz dela 50 autora predstavljen je put od realističkih opredeljenja nastalih pod uticajem umetničkih akademija u Beču i Minhenu do okretanja ka modernizmima 20. veka, usled odlaska naših umetnika na školovanje i njihovih boravaka u Pragu, Budimpešti i Parizu, kao centru umetničkih ideja 20. veka. Izložba ukazuje na razvojni put srpske likovne umetnosti od ideja realizma, impresionizma i simbolizma do aktuelnih ekspresionističkih i intimističkih izraza iskazanih kroz religiozne i istorijske kompozicije, ali i teme portreta, pejzaža, akta i enterijera. Uz najpoznatije i najreprezentativnije umetnike, izložena su i dela javnosti možda manje poznatih slikara koji su svojom delatnošću ostavili trag u istoriji srpske umetnosti, ali i kolekciji Galerije Matice srpske – objašnjava Tijana Palkovljević Bugarski.
Ova izložba, prema njenim rečima, nastala je iz želje Galerije Matice srpske da „predstavi najbolje iz svoje kolekcije kroz odabir najreprezentativnijih radova nacionalne umetnosti i najznačajnijih stvaralaca“. Istovremeno, kako ističe autor, ova postavka „može se posmatrati ne samo kao mogući pregled umetnosti srpskog modernizma, nego i kao ogledalo društva i vremena u kome je nastajala“.
– Sačinili smo pregled tematskih i stilskih dometa jednog vremena prelomljen kroz specifičnu istoriju same ustanove i njene uloge u društvenim i umetničkim prilikama. Neopterećena ustaljenim hronološkim okvirima, izložba ukazuje ne samo na modernizme prve polovine 20. veka, već i na njihove preteče i uzore utemeljene u stvaralaštvu slikara aktivnih tokom poslednjih decenija 19. veka. Ona traga za počecima modernističkih ideja u delima afirmisanih slikara kao što su Đorđe Krstić, Uroš Predić i Paja Jovanović, školovanih na idejama realizma ali spremnih da se upuste u nove tematske i likovne pristupe. Slede umetnici aktivni na prelazu vekova, školovani na Umetničkoj školi u Beogradu i u različitim evropskim umetničkim centrima. Oni su, uprkos teškim istorijskim prilikama, spremno prihvatili izazove savremene umetničke prakse i stvorili autentična dela. Toj generaciji pripadaju: Nadežda Petrović, Stevan Aleksić, Danica Jovanović i Milan Milovanović. Tu su i oni koji se mogu smatrati glavnim akterima međuratne moderne: Petar Dobrović, Sava Šumanović, Milan Konjović, Milenko Šerban i Bogdan Šuput – napominje Tijana Palkovljević Bugarski.

Ona ističe da „ovaj odabir radova odslikava ne samo srpsku umetničku scenu, već i ulogu Matice srpske i njene Galerije u srpskoj kulturi i razvoju likovne umetnosti, prateći i formiranje kolekcije Muzeja, angažovanje umetnika u radu Matice srpske, formiranje stalnih postavki i uticaj koji je sve to imalo na savremenu umetničku scenu“.

Galerija Matice srpske osnovana je 1847. godine u Pešti, današnjoj Budimpešti, u okrilju Matice srpske, najstarije srpske književne, kulturne i naučne institucije. Iz Pešte u Novi Sad preseljena je 1864, a za javnost je otvorena 1933, da bi svoj istinski profesionalni rad započela 1958. godine preseljenjem u sopstvenu zgradu u kojoj se Galerija i danas nalazi.

Autorski tim i prateći program

Katalog koji prati ovu postavku i izložbu, iza kojih kao autor stoji Tijana Palkovljević Bugarski, nastao je u saradnji sa stručnim saradnicama Jelenom Ognjanović i Aleksandrom Čelovski, konzervatorima Galerije Matice srpske: Danilom Vuksanovićem, Darkom Despotovićem, Lukom Kulićem i Marijetom Sidovski i timom Galerije SANU. Kako je najavljeno, izložba će biti otvorena do 20. februara 2022. i pratiće je stručna tumačenja i prigodna predavanja.

Srpski simbolizam u Narodnom muzeju Srbije

Galerija Matice srpske večeras gostuje i u Narodnom muzeju u Beogradu, gde će Igor Borozan održati predavanje povodom novosadske izložbe „Život-San-Smrt: Evropski okviri srpskog simbolizma“. Ova izložba, koja će biti otvorena do 31. januara 2022, plod je zajedničke saradnje Galerije Matice srpske i Narodnog muzeja Srbije. Kako je najavljeno, Borazan će, kao koautor ove aktuelne postavke u Galeriji Matice srpske, „izložiti osnovne teorijske okvire evropskog simbolizma i ukazati na njegovu recepciju u srpskoj sredini u vreme Kraljevine Srbije“.