Staljinova biografija u izdanju „Arhipelaga“

Ovo kapitalno delo moderne istoriografije u kritici se često pominje kao najbolja Staljinova biografija.

Uzbudljiva kao vrhunski istorijski roman, knjiga Olega Hlevnjuka je dragocena za razumevanje jednog čoveka, jednog vremena, jedne ideologije i jednog modela vlasti.

Nastala na osnovu dugogodišnjih istraživanja, a dobrim delom i zahvaljujući dokumentima iz arhiva otvorenih u proteklih trideset godina, knjiga „Staljin. Život jednog vođe“ prati njegov život od ranog detinjstva, školovanja i ulaska u komunistički pokret, vremena zatvora u Sibiru i ilegalnog rada, preko Oktobarske revolucije i godina Lenjinove vlasti, Lenjinove smrti i ogorčene borbe za vlast u vrhu SSSR u kojoj pobeđuje Staljin, čistki i montiranih procesa, neprestanog širenja vlasti i kontrole nad čitavim društvom i državom, vremena zatvora i GULAG-a, Sibira i prinudnog otkupa, Drugog svetskog rata i posleratnih godina vlasti, sve do Staljinove smrti i prvih dana, nedelja, meseci i godina posle toga.

Opisujući Staljinov život i karakter, pogled na svet i mehanizam vladanja, surovost vladara i njegove namere, Hlevnjuk je istovremeno napisao nezaobilaznu istoriju Rusije i Sovjetskog Saveza u doba Staljina.

– Prijatnom čitanju možda će odgovarati i sama struktura knjige. U svakom slučaju, ja sam težio tome. Dva međusobno povezana sloja Staljinove biografije – uzastopni događaji njegovog života i opšte karakteristike njegove ličnosti i političkog režima – teško su se povezivala u hronološki niz odeljaka i paragrafa. I tada je nastala ideja o dva teksta, o svojevrsnoj matrjoški.
Jedan tekst istražuje Staljinovu ličnost i njegov sistem vlasti na pozadini poslednjih dana njegovog života. Drugi uobičajeno hronološki sledi osnovne faze vođine biografije. Zahvaljujući tome, knjiga se, čini mi se, može čitati na dva načina. Slediti autora i pratiti redosled u knjizi koji je on uspostavio ili pribeći odvojenom upoznavanju sa svakim od strukturnih delova. Trudio sam se da oba ova načina budu podjednako prijemčiva – kaže Oleg Hlevnjuk.

On u ovoj knjizi odgovara na važna pitanja: Kako je Staljin došao na vlast? Kako je pobedio svoje protivnike u nekoliko ciklusa borbe za vlast? Kako je pod svojom apsolutnom vlašću i kontrolom držao tako veliku zemlju u dugom vremenskom periodu? Kako je, zapravo, vladao i u šta je tačno verovao? Koji su mu bili planovi i kakve su mu bile namere? Ko su mu sve bili protivnici i kako se odnosio prema njima?

Hlevnjuk izbliza, na osnovu ogromne literature, građe i izvora, prikazuje Staljinov i privatni i javni život, i Staljina u svakodnevnim odnosima i Staljina u surovoj borbi za vlast.

– Ova sjajna i otkrivalačka knjiga potvrđuje da je Hlevnjuk verovatno najbolji savremeni stručnjak za Staljinovo doba – kaže povodom knjige Sajmon Sibag Montefjore, pisac poznate knjige „Mladi Staljin“.

Sličnog mišljenja je i istoričar Jan Plamper:

– Niko bolje od Olega Hlevnjuka ne poznaje svе elemente sovjetske vlasti u Staljinovo doba. NJegova veličanstvena knjiga nesumnjivo će postati obrazac za buduće biografije sovjetskog diktatora.

Govoreći o knjizi „Staljin. Život jednog vođe“, istoričar Nikolaj Svanidze zaključuje:

– Sadržajna, bez praznog hoda, ova knjiga je ispunjena činjenicama koje su pažljivo proverene u dokumentarnim izvorima. Ovo je objektivni pogled na Staljina – diktatora i vođu – i na totalitarni sistem koji je on stvorio. Knjiga daje jasnu sliku o tome koliko je opasan i nestabilan svaki takav sistem.

„Knjiga Staljin. Život jednog vođe“ prevedena je na više svetskih jezika.

Oleg Vitaljevič Hlevnjuk (1959), jedan od vodećih ruskih istoričara XX veka, posebno posvećen istoriji sovjetske epohe i istoriji staljinizma.

Od 2011. godine profesor je Katedre za rusku istoriju XX-XXI veka Istorijskog fakulteta Moskovskog državnog univerziteta.

Od 2014. radi kao vodeći naučni saradnik u Međunarodnom centru za istoriju i sociologiju Drugog svetskog rata i njegove posledice, i kao profesor na Katedri za istoriju Fakulteta humanističkih nauka Visoke škole ekonomije.

Hlevnjuk je glavni stručnjak Državnog arhiva Ruske Federacije.

Pod njegovim uredništvom objavljen je niz zbirki dokumenata o istoriji SSSR dvadesetih i šezdesetih godina XX veka. Dopisni član Кraljevskog istorijskog društva (Velika Britanija).

O istoriji Sovjetskog Saveza i staljinizma napisao je čitav niz čitanih, cenjenih i nagrađivanih knjiga, a knjiga „Staljin. Život jednog vođe“ u kritici je doživljena kao vrhunac njegove dosadašnje karijere.