Vikend na 19. BFI u znaku Piping Tom kompanije iz Brisela

Ovaj 80-minutni komad premijerno je izveden 2019. u Gradskom teatru u Luksemburgu.

Argentinka Gabrijela Karizo i Francuz Frank Šatrije, oboje sa bogatom međunarodnom igračkom i koreografskom karijerom, osnovali su zajedničku trupu pre 22 godine nakon što su zajedno radili u nekoliko drugih belgijskih kompanija.

Njihov prvi “projekat lokaciju” rađen u kamp-prikolici pratio je film “Beskoristan život”, a sam komad nazvan “Karavan” publika je gledala kroz prozor tog vozila, što je prema rečima Gavrijele Karizo, odredilo i ime kompanije – Piping Tom kao oznaku za voajerizam.

Komadi ove kompanije predstavljaju mešavinu igre, pozorišta, opere i performansa.

Njena dela počinju od hiperrealističke estetike, čiji se realizam “rastvara” u nestabilan univerzum koji prkosi logici vremena i prostora – vodi u nesvesni svet noćnih mora, strahova i želja, koje ovaj koreografski par koristi da rasvetli tamnu stranu likova i zajednice.

Zahvaljujući širokom spektru interesovanja, osobenosti igrača, originalnom, multidisciplinarnom koreografskom jeziku Piping Tom je, od neformalne umetničke grupe okupljene oko jedne produkcije Alena Platela, u protekle dve decenije izrastao u kompaniju nacionalnog i međunarodnog ugleda.

Prva trilogija „Bašta“, „Salon“, „Suteren“, nastala 2002. i 2007, donela je kompaniji svetsku slavu i, prema oceni kritičara, “u tematskom smislu formirala kuću u kojoj izvođači vode bitku sa prtljagom koji nose sa sobom”, gde su “pokret i slika najznačajnija sredstva kojima se publika uvlači u intimnost scenskog prostora”.

Posle hit komada “Ulica Vandenbranden 32”, “Izdaje se”, “Ulica Vandenbranden 33”, “Vrata koja nedostaju”, između 2014. i 2019. nastala je druga trilogija u umetničkoj saradnji Karizo – Šartije: “Otac”, “Majka” i “Dete”.

Reč je o međunarodnim koprodukcijama sa kojima su paralelno nastajale i druge predstave ove kompanije kojoj su porodica i porodične veze glavni izvor inspiracije.

Komad “Dete”, kako objašnjavaju u Piping Tomu, vodi u “daleki svet prekriven mračnim bajkama i magijom – mračnu šumu u podnožju pretećih litica, svet koji prethodi dobru i zlu, u kome još uvek nisu postavljene granice”.

Kao treći deo porodične trilogije koja proučava teme pamćenja, sećanja i tragičnog istraživanja veza, ovaj komad ispituje izvore psihoze iz dečijeg ugla posmatranja.

“Infantilnim tikovima i gestovima, devojčica koja je prevelika za bicikl koji vozi – mecosopran Euridika de Bul, vodi gledaoce u svoj univerzum na izlizanim granicama nesvesnog. Država u kojoj zemlja govori, gde deca rastu na drveću i gde čudni događaji izazivaju radoznalost, a ne uzbunjuju bilo koga. Ovaj komad bavi se temama poput nasilja, paradoksa između stvarnog i lažnog, drugog, traume, sve iz pitanja o identitetu. U velikoj meri okruženje u kojem odrastamo i ljudi koji nas okružuju određuju ličnost koju postajemo, što važi i za vrstu. Dete odražava svoju okolinu, ali joj se i opire kako bi moglo da uspostavi sopstveni identitet. U ovoj dvojnosti, komad ‘Dete’ dovodi u pitanje perverzne aspekte formiranja identiteta”, objašnjavaju u ovoj komapniji.

Iako “ovaj pejzaž neukroćene mašte možda govori o detinjstvu”, kako komentariše kritičar londonskog Gardijana, “komad nije dečija predstava, već postiče na želju da se prema deci ponaša ne samo pažljivo, već i oprezno”.

Zla Alisa i drugi radovi

Kompaniji Piping Tom ovo nije prvo učešće na BFI gde je ranije izvela komade: „Otac“, „Vrata koja nedostaju“ i „Napuštena soba“.

Pre dolaska na 19. BFI sa radom “Dete”, koji pojedini zapadni umetnički kritičari opisuju kao “zlu Alisu u zemlji horora”, gde “niz čudnih i nadrealnih slika, sa likovima koji dele neprijateljsku atmosferu u isto vreme, nudi pravu pozorišnu radost, prikazujući neviđene stvari i donosi emocionalno iskustvo koje liči na san”, ova trupa pre nedelju dana gostovala je u Bordou.

“Dete” je zajedno sa triptihom: “Nestala vrata”, “Izgubljena vrata” i “Skrivena vrata” okosnica repertoara ovogodišnje evropske turneje Piping Toma, koji je od početka 2022. gostovao u Francuskoj, Grčkoj, Italiji, Portugalu, Švajcarskoj.

Iz Beograda odlazi u Keln, a za početak aprila na sajtu kompanije najavljena je i Rusija – Sankt Peterburg.

Za aprilsko gostovanje u Luksemburgu planirana je prva operska produkcija Piping Toma “Didon i Eneja” iz 2021, dok je za maj najavljena premijera komada, čiji je radni naslov “Snovi 360”.