51. Fest: U znaku strasti života, sto premijernih filmova, oskarovaca, zvezda Barbare Sukove, Nastasje Kinski

Novo ostvarenje jednog od najvažnijih sineasta današnjice, naša publika ima priliku da vidi pre francuske („Zločin je moj“ stiže u tamošnje bioskope 8. marta), a pored njegove premijere bića upriličena i ceremonija otvaranja Festa, i prikazivanje nagrađivanog kratkog filma „Bakšiš“ Katerine Tana.

Na otvaranju Festa Nagrada Beogradski pobednik za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti biće uručena Lordanu Zafranoviću, jednom od najznačajnijih jugoslovenskih i evropskih reditelja, i Dobrivoju Tanasijeviću – Den Tani, poznatom srpsko – američkom producentu.

Tokom festivala ova visoka nagrada biće uručena i laureatima iz inostranstva, kultnoj nemačkoj glumici Barbari Sukovoj, muzi slavnog Vernera Fasbindera, koja je sarađivala i sa velikanima poput Majkla Ćimina, Dejvida Kronenberga, Dejvida Linča, i glumačkoj legendi Udu Kiru, a pored ovih velikana publika Festa videće još jednu svetsku zvezdu, glumicu Nastasju Kinski.

U glavnom takmičarskom programu 51. Festa, u konkurenciju za Nagradu Beogradski pobednik , biće prikazano 17 ostvarenja iz 15 zemalja: Srbije, Hrvatske, Slovenije, Severne Makedonije, Albanije, Francuske, Nemačke, Španije, Ukrajine, Rusije, Turske, Irana, Meksika, Australije i SAD.

Ekskluziva ove selekcije su filmovi „Opstanak dobrote“ australijskog reditelja Rolfa de Hera, i „Totem“ meksičke rediteljke Lile Aviles, koji stižu na Fest samo nekoliko dana posle svetske premijere na 73. Berlinalu, na kojem su u konkurenciji za Zlatnog medveda. Pored ovih ostvarenja,videćemo i špansko-fracuski festivalski hit „Zveri“ Rodriga Sorogojena, nominovan za 17 nagarada Goja (španskih Oskara), kao i film „Dalilend“, u kome su uloge ostvarili britanski oskarovac Ben Kingsli u ulozi Salvadora Dalija, i Barbara Sukova u ulozi Gale.

Tu su i filmovi „Prašinari“ francuskog autora Matjea Vapjea sa Omarom Sijem u glavnoj ulozi, „Luksemburg, Luksemburg“ Antonija Lukiča iz Ukrajine, francusko-belgijsko-marokanska koprodukcija, „Prokleti ne plaču“ Fajzala Bulife, „III svetski rat“ iranskog reditelja Humana Sejedija.

U trci za Beogradskog pobednika Srbiju predstavlja film Nine Ognjanović, „Ovuda će proći put“, koji je svetsku premijeru imao na 29. Slemdens festivalu u Park Sitiju, gde je osvojio nagradu publike i specijalno priznanje žirija, a tu su i tri manjinske srpske koprodukcije, ujedno i debitantska dugometražna ostvarenja: „Tragovi“ Dubravke Turić, „Probudi me“ Marka Šantića, i „Sneg i medved“ Seldžena Erguna.

Na Fest se vraća proslavljeni makedonski autor Milčo Mančevski, crnom komedijom „Kajmak“, a u ovoj selekciji su i filmovi „Negde između“ Aleksandra Hanta, „Povratak u Seul“ kambodžanskog reditelja Devija Šua, „Lisica“ Adrijana Goigingera, „Šoljica kafe i nove cipele“ albanskog autora Gentijana Kočija.

Na 51. „festivalu festivala“ imaćemo priliku da premijerno vidimo čak sedam ostvarenja nominovanih za Oskar 2023: „Tar“ Toma Filda (nominovan u pet najvažnijih kategorija), sa Kajt Blanšet u glavnoj ulozi, koja je u Veneciji osvojila nagradu za najbolju glumicu, a nedavno i nagradu BAFTA, „Razgovore žena“ Sara Poli, sa Runi Marom, Kler Foj, Džudit Ajvi, Frensies Mekdormand u glavnim ulogama.

Tu su i film „Živeti“ južnoafričkog reditelja Olivera Hermanusa, romantična drama „Imperija svetlosti“ Sema Mendesa, sa oskarovkom Olivijom Kolman u glavnoj ulozi, dokumentarac „Sva lepota i krvoproliće“ Laure Poitras, koji je osvojio Zlatnog lava u Veneciji, a sada je u trci i za Oskar.

Legendarni poljski autor Ježi Skolimovski, dobitnik Zlatnog pečata Jugoslovenske kinoteke na 37. Festu, prvi put je nominovan za Oskar u konkurenciji najboljeg međunarodnog filma za „EO“ sa Izabel Iper u glavnoj ulozi, a na programu Festa je je i ostvarenje „Marsel školjka u cipelama“, nominovano za najbolji animirani film, rediteljski prvenac Dina Flajšera Kampa.

Pred publikom će biti i novi film Dejvida Kronenberga „Zločini budućnosti“ (nominovan za kansku Zlatnu palmu), triler „Dvostruka prevara“ velikog južnokorejskog reditelja Park Čan-Vuka, koji je za ovo ostvarenje osvojio nagradu za najboljeg reditelja na Kanskom festivalu, „Zvezda u podne“ Kler Deni, koja je osvojila Gran pri u Kanu, a videćemo i „Borekra“ Hirokazu Kore-ede, koji je u Kanu dobio Nagradu ekumenskog žirija i nagradu za najboljeg glumca (Kang-ho Song), i „Osam planina“ Feliksa van Groningena i Šarlote Vandermirš, koji su takođe osvojili kanske nagrade.

Na 51. festivalu, kao njegova „Lepša polovina“, biće prikazano čak 29 filmova koje su režirale ili korežirale žene, najnovija ostvarenja autorki iz 17 zemalja: Srbije, Hrvatske, Italije, Francuske, Nemačke, Holandije, Belgije, Švajcarske, Rusije, Turske, Azerbejdžana, Maroka, Kanade, SAD, Čilea, Meksika i Nigerije.

Ovogodišnje, 51. izdanje Festa trajaće do 5. marta, a na zatvaranju će premijerno biti prikazan film „Usta puna zemlje“, poslednji koji je snimio naš legendarni sineasta Puriša Đorđević (1924 – 1922). Reč je o adaptaciji istoimenog kultnog romana Branimira Šćepanovića, a snimanje ovog filma Puriša je završio samo nekoliko nedelja pre nego što nas je napustio, 23. novembra prošle godine.

Kultni film „Seobe“ Saše Petrovića

U selekciji Fest klasik, pred domaćom publikom premijerno će biti digitalno restaurisana, francuska verzija filma “Seobe“ (Migrations), koji je legendarni reditelj Aleksandar Saša Petrović snimio prema istoimenom romanu Miloša Crnjanskog. Trideset godina posle svetske premijere, imaćemo priliku da ovaj filmski spektakl vidimo u novom ruhu.

„Seobe“ su snimljene u srpsko-francuskoj koprodukciji, sa najpoznatijim imenima evropskog i domaćeg filma. Vuka Isakoviča tumačio je Avtandil Maharadze, Dafinu Izabel Iper, a Aranđela Rišar Beri. Ostale uloge ostvarili su Bernar Blije, Erland Jozefson, Dragan Nikolić, Miki Manojlović, Rade Marković, Petar Božović, Ružica Sokić…

Scenario su napisali Saša Petrović i Žakom Doniol-Valkroz, scenografiju su radili Milenko Jeremić i Boris Moravec, kostime Žak Fonterej i Divna Jovanović, a direktori fotografije su Vitold Dabal i Igor Luter.

Film je premijerno prikazan u Francuskoj 1993. a u Beogradu aprila 1994, četiri meseca pre smrti Saše Petrovića.

Jugoslav Pantelić: Želim da vam Fest bude blisko mesto, ali i avantura

Naslov „Strast životra“, pod kojim će se odvijati 51. festival, prema rečima Jugoslava Pantelića, umetničkog direktora Festa, inspirisan je filmom „Amarkord“, u čast pola veka od nastajanja ovog remek dela, i trideset godina od kada nas je napustio njegov autor, legendarni italiajnski sineasta Federiko Felini.

– Filmovi možda nemaju moć da sami radikalno menjaju svet na bolje, naročito kada nastupe destruktivna vremena kao što su ova danas, ali imaju moć da evolutivno utiču na promene, kao i da nas podsećaju na vrednosti i razloge zbog kojih živimo, a jedan od njih je i ta beskrajna strast života koju smo uzeli kao naš ovogodišnji moto – izjavio je Pantelić. dodajući da je mnogo filmova koje, ako propustimo na Festu, nećemo imati prilike da kasnije vidimo na velikom platnu.

– Želim da vam Fest bude i blisko mesto na kome srećete dobro poznate filmske autore, kao što se na njemu srećete i sa dugogodišnjim prijateljima i poznanicima, ali da vam bude i avantura, u kojoj uvek postoji mogućnost za neočekivane susrete – ističe Pantelić, koji već devet godina s velikim uspehom vodi Fest, vraćajući mu važnost i glamur jednog od najvažnijih filmskih festivala u ovom delu Evrope.

Žiri festivala

O najboljim ostvarenjima u glavnom takmičarskom programu Festa odlučivaće žiri – hrvatski reditelj i scenarista Vinko Brešan, glumci Petar Benčina i Jovana Stojiljković, reditelj i producent sa Madagaskara Laza, i producentkinja Jelena Mitrović. Pored Beogradskog pobednika za najbolji film, glavni žiri dodeliće nagrade i za režiju, mušku i žensku ulogu, scenario i najbolji debitantski film.

Nagradu kritičara „Nebojša Đukelić“, dodeliće žiri u kojem su ove godine Maja Medić, fotografkinja, rediteljka, producentkinja, Greg De Kjur, teoretičar filma, SAD/Srbija, i Dijana Metlić, istoričarka umetnosti.