Narodno pozorište u Somboru ulazi u novu sezonu 2023. sa adaptacijom velikog književnog dela – reditelj Boris Liješević započeo je probe za predstavu „Besnilo“, po kultnom romanu Borislava Pekića, u dramatizaciji Fedora Šilija, a premijera je najavljena krajem februara.
Glavne junake Pekićeve horor – triler drame igraju Aleksandar Ristoski, Ana Rudakijević, Biljana Keskenović, Dragana Šuša, Ivana V. Jovanović, Nemanja Bakić, Nikola Knežević, Ninoslav Đorđević, Saša Torlaković, Srđan Aleksić, Branislav Jerković, Ksenija Mitrović, Marko Marković i Stefan Beronja.
U autorskoj ekipi predstave su i scenografkinja Marija Kalabić, kostimografkinja Biljana Grgur, kompozitor David Klem, lektor Dejan Sredojević, a za scenski pokret je zadužena Iva Đukić.
Roman „Besnilo“ prvi put je objavljen 1983, Pekić u njemu prati nekoliko različitih tema i radnji aktuelnih za taj društveni i politički trenutak, koji će se danas, posle četrdeset godina, pokazati još važnijim i aktuelnijim, kao apokaliptična vizija sveta, koja odgovara onome što smo od našeg sveta sami napravili.
Jedan od najvećih pisaca ovdašnje književnosti 20. veka, smestio je radnju svog romana na londonski aerodrom Hitrou, odakle usred leta i turističke sezone kreće da se širi epidemija besnila, veštačkog mutant – virusa kojim će strahovitom brzinom biti zaražena planeta, i koji će čitav svet zatvoriti u karantin…
U svom remek – delu „prorekao“ je našu globalnu sudbinu, iskustvo koje smo proživeli tokom pandemije Kovida 19 kada smo planetarno bili u lockdownu. I ne samo to. Jer, Pekić u svom romanu ide mnogo dublje od priče o veštačkom virusu i karantinu.
Hitrou, raskrsnica i stanica na kojoj se svakodnevno susreće hiljadu nacija i rasa, poslužio je Pekiću kao metafora da opiše lične i društvene tragedije ljudi, sukobe, ljubavi, mržnjiu, zlo i silu koju jedino mogu da pobede svetlost Sunca i svetlo ljudske duše. Jer, besnilo je u njegovom romanu, kako ističu kritičari, strašna i neizlečiva virusna bolest, besnilo je stanje duše čoveka, besnilo je i kolektivno oboljenja naroda i civilizacije u kojoj živimo…
Tu bolest Borislav Pekić je jako dobro poznavao, i lično je doživeo – zbog besnila sopstvenog naroda, nedemokratskog sistema, poremećenih ljudskih, građanskih i društvenih vrednosti, 1971. bio je prinuđen da emigrira u London, a komunistički režim tadašnje Jugoslavije proglasio ga je personom non grata.
Pre toga, 1948. kad je položio maturu u Trećoj muškoj gimnaziji u Beogradu, Pekić je osuđen na petnaest godina strogog zatvora sa prinudnim radom i gubitkom građanskih prava od deset godina kao pripadnik, tada ilegalnog, Saveza demokratske omladine Jugoslavije. Robiju je služio u Kazneno-popravnom domu Sremska Mitrovica i u Nišu, a pomilovan je 1953.
Posle pet godina provedenih u zatvoru Pekić je upisao studije eksperimentalne psihologije na Filozofskom fakultetu u Beogradu, već 1959. zaposlio se kao dramaturg i scenarista u titogradskom „Lovćen filmu“, a prema njegovom delu „Dan četrnaesti“, 1961. reditelj Zdravko Velimirović snimio je film, i to je bilo prvo jugoslovensko ostvarenje prikazano u konkurenciji za Zlatnu palmu na Kanskom festivalu.
Prvi roman „Vreme čuda“ objavio je 1965. i od tada je potpuno bio posvećen pisanju, za drugi roman, „Hodočašće Arsenija Njegovana“ (1970) dobio je Ninovu nagradu, a u njegova najpoznatija dela ubrajaju se sedmotomni roman „Zlatno runo“, „Besnilo“, „Odbrana i poslednji dani“, „Kako upokojiti vampira“, „1999“, „Godine koje su pojeli skakavci“, dvotomni epos „Atlantida“, knjige eseja „Sentimentalna povest britanskog carstva“, „Odmor od istorije“, knjige pisama (Pisma iz tuđine, Nova pisma iz tuđine i Poslednja pisma iz tuđine)…
Decembra 1985. izabran je za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti, i jedan je od trinaest intelektualaca koji su 1989. organizovali formiranje Demokratske stranke, obnavljajući tradiciju istoimene predratne političke partije u Beogradu.
Pekić je rođen 1930. u Podgorici, preminuo je u Londonu 1992, a rehabilitovan je decembra 2007, odlukom Okružnog suda u Beogradu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.