foto Nadica Jakovljev/DanasNa javnom uvidu do 17. jula nalazi se nacrt izmena i dopuna Plana generalne regulacije dela Zrenjanina “Centar”.
Najveći deo ove urbanističke zone nalazi se u režimu posebne zaštite Zavoda za zaštitu spomenika kulture pa je svaka urbanistička i građevinska intervencija pod budnim okom zaštitara kulturnog dobra.
Jedan od razloga je i bogato arheološko nasleđe.
Mnogi Zrenjaninci ne znaju da, hodajući centrom grada, hodaju po njegovoj istoriji, jer se baš u ovom delu nalaze veoma značajna arheološka nalazišta.
Nešto od arheološkog materijala je sačuvano i nalazi se u muzejima, ali veliki broj predmeta završio je u privatnim zbirkama, a neki su zbog neznanja radnika na građevini nepovratno uništeni.
Stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture nisu mogli sve da sačuvaju, ali su uradili veliki posao na dokumentovanju.
Jedan od arheoloških dragulja je Županijska palata, zgrada u kojoj je danas smeštena lokalna administracija.
U dvorištu palate nalazila se džamija podignuta sa dolaskom Turaka, kao i tvrđava podignuta u 15 veku.
Kad su kopani temelji za proširenje zgrade otkriven je praistorijski materijal, a kad su izvođeni zemljani radovi ispred gradske kuće, na prostoru gde se nalazi drvo Tisa, radnici su iskopali fragmente praistorijske keramike vinčanskog perioda.
Na mestu gde se nalazi bunker u dvorištu zgrade “Ogreva“ nađen je srednjovekovni novac Vuka Brankovića i Žigmunda Luksemburškog.
Na prostoru između zgrade Pošte i Biblioteke, prilikom postavljanja toplovodne mreže, nađen je veliki broj fragmentovane keramike iz perioda od 16. do 18. veka.
Ispred samog ulaza u Poštu u toku zemljanih radova nađena je ostava novca Lajoša Velikog iz 14. veka. Novac je ostao u zbirci Milana Nikolića.
Kad su kopani temelji za zgradu Pošte, otkriveno je dva kilograma srebrnih posuda. Materijal se danas nalazi u Temišvarskom muzeju.
Na Trgu dr Zorana Đinđića, prilikom zemljanih radova na postavljanju žardinjera, radnici su našli na dve sablje i četiri strele sa usadnicima.
Sablje su se u dodiru sa vazduhom raspale, ostale predmete uzeli su radnici.
Kada je u centru grada postavljana kanalizaciona mreža, pronađeni su zasvođeni hodnici.
Reč je o takozvanim lagumima o kojima su u Zrenjaninu ispredane mitske priče.
Zasvođeni hodnici pronađeni su ispred zgrade bivšeg “Komiteta“, kod nekadašnje letnje bioskopske pozornice, ispred zgrade Kreditne banke, u dvorištu Narodnog pozorišta i ispred Vodotornja.
Hodnici su izrađeni od opeke a pod nije utvrđen.
Svi hodnici vode do Županijske palate.
O lagumima je pisao zrenjaninski istoričar Slavoljub Grozdanov. Za Grozdanova nema dileme da su lagumi odbrambeni podzemni kanali bivše Bečkerčeke tvrđave.
Grozdanov je godinama insistirao da se lagumi istraže jer predstavljaju veliki turistički potencijal.
To se do danas nije dogodilo, ali se priče o lagumima podgreju svaki put kad pukne neka cev u centru grada.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
