Crna kutija krajiških Srba

Ove godine navršilo se 75 godina od kako je u montiranom sudskom procesu stradalo petoro Srba sa Korduna, učesnika Narodnooslobodilačkog rata zato što su se zalagali za autonomiju Srba u Hrvatskoj i njihovo veće učešće u vlasti u skladu sa razmerama njihovog stradanja i borbe u Drugom svetskom ratu.

U političkom procesu u Gonjem Budačkom zbog „saradnje sa neprijateljima i četnicima“ na smrt su 14. jula 1944. osuđeni: Veljko Korać, član Narodnooslobodilačkog odbora (NOO) Korduna, LJubo Vujičić, član kotorskog NOO Slunja, Ilija Žegarac, šef partizanske štamparije, Milan Momčilović, oficir Plaščanskog partizanskog odreda i partizan Marko Mrkić.

Iako je odluka suda bila da se osuđeni na smrt streljaju, juče se čulo da su bili zaklani. Sudskom presudom u ovom procesu na višegodišnji prinudni rad i gubitak građanskih i političkih prava osuđeni su: Dragić Bunčić, Dušan Balčin, Milica Vujčić, Milić Napijalo, Milan Napijalo, Jovo Balčin i LJubo Martinović.

Svi događaji vezani za ovaj proces opisani su u Višnjićevoj knjizi. Pored dokumenata i svedočenja ona sadrži i stenogram suđenja – optužnicu, zaključak i obrazloženje presude, kao i odlomke iz Dnevnika ubijenog Veljka Koraća.

– Cilj objavljivanja ove knjige u SKZ je da se i partizanski kordunski korpus uključi u tokove nacionalne kulture. Srbi u „Kordunaškom procesu“ stradali su na neverovatan način, a sve učesnike koji su bili na strani tužioca mučila je nečista savest, što sam čuo kasnije u dugim razgovorima sa nekima od njih. Vreme radnje ove priče je ‘crna kutija’ historije krajiških Srba u 20. veku. Ulaz i izlaz iz nje samo su naznačeni – na jednoj strani kroz pokušaj hvatanja veze glavnih likova sa Adamom Pribićevićem, a na drugoj kroz nekoliko ovlaš danih naznaka o 1950. godini i dugom periodu nepomućene vladavine Komunističke partije Hrvatske – rekao je Čedomir Višnjić.

Udruženje boraca Korduna iz Beograda ove godine je prvi put javno odalo poštu stradalim Srbima na montiranom „Kordunaškom procesu“.

Na promociji i Koštunica

Predstavljanje „Korudnaškog procesa“, koje govori o malo poznatim čistkama unutar partizanskog pokreta, privukao je juče u SKZ veliki broj javnih ličnosti, među kojima su bili i bivši predsednik SR Jugoslavije i DSS Vojslav Koštunica, nekadašnji ministar iz DSS Aleksandar Popović, inače pokrovitelj ovog izdanja, istoričar Čedomir Antić, Petar Lađević, Muharem Bazdulj…