Dakle, ovo je jači pol

Reč je o specijalnoj izložbi Muzeja Sigmunda Frojda posvećenoj ženama u psihoanalizi. Povod je 160 godina od rođenja Sigmunda Frojda. Nedavno je u njegovom muzeju u Beču, odnosno kući u Berggasse 19 u kojoj je nešto manje od pola veka živeo, organizovana posebno zanimljiva tematska izložba posvećena ženama u psihoanalizi, koja će do 27. decembra biti dostupna i beogradskoj publici. Njen naslov – „Dakle, ovo je jači pol“, to jest, opaska Ekštajnove, iako sažeto citirana, sadrži u sebi mogućnost novih tumačenja vladajućih rodnih uloga. Naime, kao pacijenti žene su Frojdu pružale osnovu za otkrivanje nesvesnog, i sam „otac psihoanalize“ potvrđivao je da tretman koji je bio poznat kao „lečenje razgovorom“ razvio sa njima zajedno. Osim kao psihoanalitičarke-praktičarke, ove protagonistkinje su dale suštinski doprinos razvoju psihoanalitičke teorije, inspirišući Frojdove radove, čak i anticipirajući ih. Takođe, nesumnjiv je i njihov doprinos u međunarodnoj afirmaciji i institucionalizaciji psihoanalize, navodi se u tekstu na sajtu Psihoanalitičkog društva Srbije povodom ove izložbe.

Njena postavka, koja je organizovana u nekoliko segmenata, tako da svaka od šest žena – pionirki psihoanalize ima zasebni prostor, osvetljava biografije i radove ovih upečatljivih ličnosti. To su: Sabina Špilrajn u Švajcarskoj i Rusiji, Lu Andreas-Salome u Nemačkoj, Mari Bonapart u Francuskoj, Helen Dojč u Sjedinjenim Državama, i Ana Frojd u Engleskoj. Selekcija objekata i dokumenata povezuje njihove doprinose sa vremenom u kome su živele. Uticaj njihovih teorijskih radova na razvoj psihoanalize predstavljen je sa ciljem da koriguje sliku psihoanalize kao nauke kojom su dominirali samo muškarci. Za razliku od Frojda i njegovih kolega koji su psihoanalizi prilazili kao lekari, mnoge psihoanalitičarke iz prve generacije su u kontakt sa psihoanalizom došle kao pacijenti. Situacija se donekle promenila usled društvenih odnosa u „Crvenom Beču” između Prvog i Drugog svetskog rata kada su vladajuće socijaldemokrate vodile napredak i postajali stožer progresivne edukacije. Ana Frojd je istovremeno radila i kao edukator, a organizovala je i posebna predavanja i seminare. Međutim, pitanje žena u psihoanalizi se i kasnije sudaralo sa različitim stereotipnim slikama o njihovoj ulozi u ovoj disciplini. Recimo, da im uloga negovateljice dece bolje pristaje nego muškarcima ili Frojdovo koncipiranje kastriranog ženskog roda i posledične penis zavisti.

Projekat se realizuje uz pomoć i partnerstvo sa Muzejom Sigmunda Frojda u Beču, Austrijskog kulturnog foruma u Beogradu, Bečkog psihoanalitičkog društva, Visoke škole likovnih i primenjenih umetnosti, Kolarčeve zadužbine. Namenjen je stručnjacima i široj publici.