Dela klasične muzike inspirisana labudovima 1

Foto: EPA-EFE/ANDY RAIN

Poznato je da umetnici često pronalaze inspiraciju u prirodi, a labodovi, nežne ptice sa dugačkim vratom, uvek su simbolizovale lepotu, čistoću i zrelost.

Petar Iljič Čajkovski –Labudovo jezero

Najpoznatiji balet Petra Iljiča Čajkovskog (1840-1893) Labudovo jezero prati priču princeze Odete koju je zli Genije pretvorio u labuda i drži je zarobljenu na obali divljeg jezera sa ostalim devojkama-labudovima. U prvom od četiri čina vidimo proslavu punoletstva princa Zigfrida, nakon čega on odlazi u lov sa prijateljima. Dolazi do obale jezera i zaljubljuje se u prelepu Odetu, te se zaklinje da će je osloboditi. Nakon što ju je oslobodio i odveo, princ govori majci kako će se oženiti Rotbardovom ćerkom Odilijom. Odeta ovo doživljava kao izdaju i u poslednjem činu se pojavljuje na jezeru razočarano govoreći ostalim devojkama o Zigfridovoj izdaji. Princ dolazi za njom, moli je za oproštaj i, nakon borbe sa Rotbardom, zle čini nestaju, a dvoje zaljubljenih ostaju zajedno.

Najpoznatija muzička deonica Labudova tema provlači se kroz delo više puta. Ovo je prvi balet Petra Iljiča Čajkovskog koji je postao deo stalnog repertoara Moskovskog teatra. Mnogi su nagađali o izvoru inspiracije za ovo delo, a neki smatraju da je ideja nastala tokom kompozitorovog detinjstva, dok je živeo u kući sa pogledom na jezero.

Karl Orf – Karmina Burana

Najpoznatija kantata nemačkog kompozitora Karla Orfa (1895-1982) Karmina Burana, prestavlja žalosnu sudbinu pečenog labuda, kome je suđeno da bude pojeden. Sva patnja, bol i strah ove životinje iskazana je kroz izvedbu falseta soliste tenora. Ova kompozicija predstavlja jedno od najznačajnijih i najčešće izvođenih dela klasične muzike 20. veka.

Jan Sibelijus – Peta Simfonija

Nakon što 21. aprila 1915. godine ugleda 16 labudova kako se tuku, kompozitor finske nacionalne muzičke škole Jan Sibelijus (1865-1957) odmah zapisuje melodiju koju potom inkorporira u Petu Simfoniju. Ovaj kompozitor iz epohe romantizma poznat je po ujedinjavanju finskog floklora i klasične muzike.

Jan Sibelijus: Labud iz Tuonele

Još jedno delo ovog finskog kompozitora iz 1895. godine, značajno je, između ostalog, po tome što je s njim „otplovio“ u večnu kuću. Delo je inspirisano legendama iz finskog narodnog epa Kalevala i opisuje labuda koji pliva oko Tuonele, carstva mrtvih u finskoj mitologiji. Ovo je mračno lirsko delo, a usamljenog labuda čujemo kroz glasove hora.

Orlando Gibons: Srebrni babud

Engleski renesansni kompozitor Orlando Gibons (1583-1625), među svojim brojnim delima koje je objavio kao vodeći engleski kompozitor ranog 17. veka, komponovao je i zbirku od pet madrigala i moteta 1612. godine. Jedno od njih je i horsko delo Srebrni labud, madrigal koji oplakuje labudovu smrt. Predstavlja legendu da ova životinja plače neposredno pred svoju smrt.

Kamij Sen Sans: Karneval životinja – Labud

Nema mnogo ljudi koji neće prepoznati ovu melodiju francuskog kompozitora kasno-romantičarske epohe Kamija Sen Sansa (1835-1921), napisane tokom njegovog odmora u jednom malom austrijskom selu. Trinaesti od četvrnaest stavova svite Karneval životinja iz 1886. godine, inspirisan je jednostavnim prizorom – labudom koji mirno plovi kroz vodu. Svaki stav ovog kapitalog dela prestavlja drugu životinju: lavove, kokoške, kornjače, kengure, a sedmi stav „Akvarijum“ poznat nam je i iz filma Hari Poter. Labud je komponovan za violončelo i dva klavira, gde deonica violončela predstavlja protagonistu kako klizi površinom vode, dok kovitlajući motiv klavira zvuči poput labudovih užurbanih nogu ispod vode. Sen-Sans je za ovu svitu mislio da nije dovoljno „ozbiljna“ i da bi mogla naškoditi njegovoj reputaciji, te je tokom svog života dozvolio štampanje i izvođenje samo jednog stava – Labuda. Nakon njegove smrti, javnosti biva poznata cela svita.

Stavovi karnevala životinja: