Ivan Gađanski u pesničku besmrtnost zakoračio je najpre stihovima – „Balknaskom ulicom“, slažu se domaći istoričari književnosti, a prag večnosti i tajnu onog što sve čeka iza ovozemaljskog prekoračio je pre tačno jedne decenije 23. februara 2012. godine. Otišao je iznenada, tiho, u snu ne dočekavši za malo 75. rođendan.
Počiva u jednom još tišem kutku beogradskog Novog groblja, ostavivši iza sebe poeziju prevedenu na dvadesetak jezika i zastupljenu u mnogim srpskim i inostranim antologijama, kao i prevode mnogobrojnih značajnih naslova sa nemačkog, engleskog i grčkog jezika.
Rodom iz Jaše Tomića, posle studija klasičnih nauka na Filozofskom fakultetu u Beogradu, usavršavao na nekoliko evropskih i američkih univerziteta.
Bio je upravnik Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“ u Beogradu, potom dugogodišnji bibliograf u Jugoslovenskom bibliografskom institutu, savetnik u Komisiji za kulturne veze sa inostranstvom i Saveznom zavodu za međunarodnu, naučnu, prosvetnu i kulturnu saradnju, zamenik direktora Komisije za prosvetnu razmenu između SFR Jugoslavije i SAD, urednik u izdavačkoj kući „Rad“.
Bio je član je Međunarodnog PEN-a, Književnog društva Parnas u Atini, član Matice srpske i Društva za antičke studije.
Za zbirku poezije „Balkanskom ulicom“ 1983. dobio je Zmajevu nagradu.
Bio je nosilac nagrada „Laza Kostić“ i „Pavle Marković Adamov“. Američki biografski institut 1997. izabrao ga je za „Čoveka godine“.
To ga nije spasilo od političkog progona i petogodišnjeg gubitka posla kad je objavio pesmu „Misterija“.
„Gađanski je jedan od najznačajnijih pesnika danas. On je vrsta pesnika retka u naše vreme, koji sažima specifičnosti različitih pesnika u čudesnu i harmoničnu sintezu. Čovek sela, ali i čovek grada, Srbin ali i Balkanac, Balkanac ali istovremeno i Evropljanin, Evropljanin ali i građanin sveta. To je idealan tip zato što je harmoničan amalgam navedenih karakteristika, amalgam natopljen potpuno osećanjem istorije“, ocenio je grčki pesnik Naso Vajena povodom prijema Ivana Gađanskog u najugledniju grčku kulturnu instituciju „Parnas“, dok njegove srpske kolege poeziju Gađanskog nazivaju “balkanskom poetikom”.
Zajedno sa suprugom Ksenijom Maricki Gađanski, poznatim srpskim helenistom, delio je univerzalnu ljubav prema Grčkoj – od antičkog do savremenog doba i zahvaljući njima generacije srpskih studenata, intelektualaca i novinara otkrile su ne samo grčki jezik i književnost, već ceo grčki svet.
Pre četvrt veka bio je jedini srpski pesnik gost Soluna kao Kulturne prestonice Evrope.
Nikada nije pričao o svojoj književnoj slavi izvan Srbije – u Grčkoj je uživao status “najvećeg pesnika Balkana“.
Ako je istorija bila, kako tvrde književni kritičari, „glavna magistrala njegovog pevanja“, pre 10 godina je i sam ušao u nju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
