E, e, šta je to?

… objavio studiju Bojane Krsmanović o evnusima u vojnom vrhu Vizantijskog carstva pod nazivom „E, e, šta je to?“, u kome je citiran stav srpskog kralja Stefana Uroša Prvog iz 1270. o ovom fenomenu. Autorka kaže da su slično reagovali i Bugari i Rusi, kojima je kao i Srbima „nasilno menjanje ljudske prirode bilo neprihvatljivo“. Naučna studija o ovoj neobičnoj temi predstavljena je juče u Klubu-knjižari Službenog glasnika, gde su o specifičnostima privatnog i javnog života u Vizantijskom carstvu u periodu od 780. do 1025. govorili akademik Miodrag Marković, autor i Petar V. Arbutina u ime izdavača.

Kako se juče čulo, prvi podaci o kastraciji i evnusima dolaze iz Mesopotamije i stari su više od 2.000 godina pre Hrista. Kasnije se ova pojava proširila po drugim državama antičkog sveta na prostoru Bliskog istoka. U Rimskom carstvu, gde je bila zabranjena kastracija rimskih građana, pojavila se u doba careva Dioklecijana i Konstantina. Evnusi su u Vizantiji posebno bili važni u srednjovizantijskoj državi. NJihovu kasniju ulogu u Osmanskom carstvu, prema rečima Bojane Krsmanović, ne treba vezivati za vizantijsku tradiciju, nego za uticaje sa Istoka.

Tema njenog istraživanja je položaj evnuha u vizantijskoj vojnoj i državnoj administraciji u okviru fenomena tadašnje privatne i javne vlasti. Bojana Krsmanović objašnjava da je želela da objasni kako su evnusi u jednom periodu vizantijske istorije stigli do visokih zvanja vojnih zapovednika, koja im zapravo nisu pripadala i kako su ostvarili tako vidan uticaj u vojsci u kojoj ih je brojno bilo jako malo. Ona ističe da ova studija daje uvod u širu istoriju Vizantije tog perioda, a kao novu istraživačku temu najavljuje vizantijsku autokratiju.