„Uprkos svemu ostao svoj“: Saša Ilić za Danas o Filipu Davidu

– Zahvaljujući njemu, neformalno udruženje Forum pisaca imalo je jedan sjajan period rada do 2013. godine, dok je Filipov doprinos u formulisanju i produkciji podlistka Beton u Danasu bio neprocenjiv. Ne treba smetnuti s uma da je on Beton video kao nastavak svog književnog glasila Pečat.

Za njegovu generaciju, kako navodi, Filip David je bio spona sa regionom.

– Ali i sa piscima koji su početkom devedesetih napustili Beograd, pre svega mislim na Mirka Kovača i Boru Ćosića. Isto tako, bio je živo književno svedočanstvo koje je preneo iz vremena druženja i saradnje sa Danilom Kišom i Borislavom Pekićem. Malo je intelektualaca među književnicima, a on je bio upravo takav pisac. S tim je išla i etika odgovornosti, koju je on demonstrirao na svakom koraku, što se moglo videti i u njegovom odlučnom odbijanju da služi aktuelnoj politici, koja mu je svojevremeno nudila ambasadorska mesta i druge beneficije. On je uprkos svemu ostao svoj. Sedeo je u Galeriji i govorio i najteže kritike sa smeškom i toplinom. Nikada neću zaboraviti Filipa – ističe Saša Ilić.

Filip David je preminuo danas u Beogradu, u 85. godini. Bio je jevrejski-srpski književnik, esejista, dramaturg, scenarista, dugogodišnji urednik Dramskog programa Televizije Beograd, redovni profesor dramaturgije na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu i član osnivač Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju Adligat, u okviru kojeg je skoro dve decenije aktivno pomagao stvaranje Muzeja knjige i putovanja i Muzeja srpske književnosti.

David se sa majkom tokom Drugog svetskog rata skrivao podno Fruške gore, dok je većina braće, sestara i rođaka njegovog oca stradala u logoru na Sajmištu i u Jasenovcu. Talenat za pisanje je pokazao još kao osnovac i srednjoškolac, dobivši već tada dvadesetak nagrada.

Diplomirao je jugoslovensku i svetsku književnost na Filološkom fakultetu i dramaturgiju na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu. Njegove pripovetke i romani su, između ostalih, nagrađeni Andrićevom nagradom, BIGZ-ovom i Prosvetinom nagradom za knjigu godine.

Za roman Kuća sećanja i zaborava 2014. godine nagrađen je NIN-ovom nagradom, a filmovi na kojima je radio kao dramaturg, koscenarista ili scenarista, najviše sa rediteljem Goranom Paskaljevićem, osvajali su nagrade u Kanu, Veneciji, San Sebastijanu, Valjadolidu i mnogim drugim svetskim festivalima.

Filip David je jedan od osnivača Nezavisnih pisaca (1989) i Beogradskog kruga (1990) – udruženja značajnih, nezavisnih intelektualaca. Bio je i jedan od utemeljivača nezavisne književne asocijacije Forum pisaca, a u Muzeju srpske književnosti formirao je zbirku sa svojom pisaćom mašinom, ličnim predmetima i knjigama sa posvetama.

Spada u najznačajnije intelektualce i književnike poslednjih decenija. Dela su mu prevođena na švedski, francuski, poljski, mađarski, italijanski, albanski, esperanto, makedonski, slovenački, hebrejski, a njegove pripovetke se nalaze u dvadesetak antologija.