Fotografija sa izložbe ArtIzlozbaStedelFotografija 1920-ih i 1930-ih godina imala je u velikoj meri uticaj na svet umetnosti i svakodnevicu. Polazeći od etablirane fotografije kao faha na umetničkim školama, preko muzeja i upotrebe ovog medija u reklamne svrhe ili za potrebe štampe, do njene političke funkcionalizacije, širi se lepeza različitih oblasti primene fotografije i čini njen instrumentalni karakter vidljivim.
Muzej Štedel u Frankfurtu na Majni, od 30. juna do 24. oktobra ove godine, osvetljava različite tendencije u fotografiji moderne. Na primeru uvoda u sedam tematskih poglavlja, izložba Gledanje na nov način omogućuje uvid u različite kontekste primene fotografije 1920-ih i 1930-ih godina, postajući sve vidljivije komunikativni instrument za političku propagandu nacionalsocijalista.
Vajmarska republika (1918-1933) bila je vreme velikih inovacija unutar moderne fotografije. Jedan od katalizatora brzog razvoja fotografije bio je pronalazak male kamere 1920-ih godina, koja je omogućila dotad neizvodljivu pokretljivost, neuobičajene uglove gledanja, detaljne poglede i novu, eksperimentalnu radost u fotografisanju. Kao normativni pojam moderne estetike prihvaćen je naziv Neu Sehen / Gledanje na nov način, koji u sebi sadrži dvostruki poziv koji se odnosi i na fotografa i na posmatrača. Jezik slike postaje direktniji, jasniji i višestruko grafički.
Čuveni Bauhaus umetnik Laslo Moholi-Nađi tvrsio je 1927. da onaj ko ne ume da fotografiše postaje analfabet budućnosti. Ovaj diktum može se činiti arogantnim, ali on, istorijski gledano, markira cezuru u smeni epoha. Do 1920-ih godina fotografija se nalazila u arhaičnom dobu produkcije slika. Glomazni i nepokretni aparati činili su profesiju fotografa teškim fizičkim naporom uz znoj i strpljenje. Ali predstavljanjem Lajkinog malog foto-aparata kao serijskog modela na sajmu u Lajpcigu 1925, nastala je lančana reakcija fotografije koja je dotle dovela da danas nastaje više od 100 miliona slika svakog dana, koje se u procesu nazvanom downloading objavljuju na instagramu. Analfabeti su postali autodidakti, a fotografija centralni medijum reklame, propagande i samo-prezentacije. Time je rođena krilatica: jedna slika više poručuje nego hiljadu reči!
Postavku, na kojoj su su izložene fotografije mnogih fotografa koji su tih 1920/30-ih godina imali ime i rang u toj umetničkoj disciplini, je priredila Kristina Lemke. Ona ujedno na istorijski način otkriva fasete prerastanja fotografije u politički instrument nacionalsocijalista čije katastrofalne konsekvence čovečanstvo nikad neće zaboraviti.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
