Gostovanje izložbe „O fabrikama i radnicima“ u Muzeju „21. oktobar“ u Kragujevcu

Prvobitno je realizovana u Beogradu, kao rezultat saradnje kustosa Muzeja nauke i tehnike i Muzeja Jugoslavije, u periodu od decembra 2021. do maja 2022. godine.

Ova izložba je proglašena za Projekat godine 2021. u Republici Srbiji od strane Nacionalnog Komiteta ICOM Srbija.

Tematski okvir izložbe čine procesi industrijalizacije na teritoriji Srbije, od ranih pojava industrijske proizvodnje sredinom 18. veka, preko razvoja u sklopu različitih državnih i društvenih uređenja tokom 19. i 20. veka, zaključno sa prvim decenijama 21. veka.

Materijalni i nematerijalni tragovi ovih procesa, pored toga što su nosioci istorijske, tehnološke i arhitektonske vrednosti, takođe su nosioci kulturnih i društvenih vrednosti. Oni proizlaze iz društvenih odnosa oblikovanih pod uticajem industrije, kao i organizacije života pod njenim okriljem i važno su svedočanstvo ličnog i kolektivnog identiteta.

Na izložbi će biti prezentovana raznovrsna građa koju čine industrijski proizvodi, brojne fotografije koje svedoče o različitim aspektima fabričkog života i video-materijali, kao i drugi predmeti i dokumentacija.

Za približavanje fenomena industrijalizacije, autorski tim odabrao je više desetina predmeta, a ponuđeni koncept obuhvata razvoj pet velikih industrijskih lokaliteta („Zastavu” u Kragujevcu, EI Niš, Leskovačku tekstilnu industriju, IPK „Servo Mihalj” Zrenjanin i RTB Bor).

Publika će na izložbi u Kragujevcu biti u prilici da vidi makete mašina i industrijskih objekata, uzorke proizvoda i proizvode industrijske proizvodnje, umetnička dela, alate i sredstva za rad, lična dokumenta, reklamne proizvode i ambalaže, ali i više desetina fotografija iz različitih foto-arhiva, kao i filmski materijal iz fonda Programskog arhiva RTS-a i RU „Filmske novosti”.

Predmeti koji se izlažu pripadaju fondovima naša dva muzeja, potom muzejima u Leskovcu, Kragujevcu i Boru, dok deo građe potiče iz privatnih kolekcija.

U fokusu kustosa Muzeja nauke i tehnike (Ada Vlajić i Rifat Kulenović) bila je tehnologija sa procesima proizvodnje, dok su kustosi Muzeja Jugoslavije (Jovana Nedeljković i Radovan Cukić) predstavili industriju kao složen oblik udruživanja ljudi. U Beogradu su ova dva komplementarna dela postavke bila izložena u dva različita muzeja, dok će u Kragujevcu biti objedinjeni, u redukovanoj i prilagođenoj verziji, u jednu celinu i na jednom mestu.