Iz Zapadne Afrike do Kalenić pijace, a potom na postavku Crno sunce, u galeriju Zadužbine Ilije Kolarca

Kako objašnjava umetnica Marija Ćalić, dela nastala za celinu „Crno sunce“ podstaknuta su pronalaskom obimne građe nabavljene sa tezge beogradske Kalenić pijace, raspoređenih u kutije za slajdove leica formata.

– Stotine tih kolor snimaka sadrže vizure kretanja kroz eksterijere, ambijente i uočljive radne, putopisne i porodične situacije. Manjak saznanja o tim privatnim arhivskim nalazima, odveo je ka pretpostavci geografije snimljenih mesta, figura i ličnosti, što su i pokazala opažanja kroz objektiv. Uočavanjem se pokazalo da se radi o Zapadnoj Africi, i zbivanjima oko porodice lekara po svoj prilici iz bivše Jugoslavije, u misiji zdravstvenih službi u Akri, glavnom grada Gane, ali i susednim oblastima rastinja i puteva ka džunglama okolo jezera Volta i pravaca u državama Togo i Niger, isto tako obalama okeana, a sve tokom boravka u periodu 1968. i 1969. – objašnjava umetnica.

Građa je, dodaje, istraživački korišćena u fotografsko kolažnom tretmanu: stapanjem sa novonastalim unosima otpočela je vizuelna kristalizacija osećanja, prepoznavanja i slutnje. Izazvani su slojevi koji bi se antropološki uočili u pristupu nepoznatom terenu, u raspoznavanju etnoloških lokalnih običaja i iznenađenja koja se nameću kao proizvod post-kolonijalnih okrilja, neretko i oskudnih, a podsticajnih potencijala pamćenja.

Prema njenim rečima, zadatak se odvijao u stapanju prizora različitih formata, montaže i slojeva za otiske kao i dela pod rezin- smolom stvarajući tako nov svet predmetnih senzacija, u medijumu fotografije zatamnjenosti i rasvetljenja, sa citatima i fragmentima, sa učesnicima i njihovim senkama i figurativnim zbivanjima.

– Formati vizulenih raznolikosti nalikuju dijagnozama nepoznatog terena i tuđih života, i poslužili su da se otvore paradoksi i raspoznaju vitalne teme opstanka, senzacije, isto tako dečje neposrednosti jer protagonistkinje više snimaka iz kutije su i lekareve kćeri devojčice bliznakinje – priča umetnica i dodaje, okrilje afričkih resursa, klimatska iscpljivanja, eksploataicje tla, lokalne revolicije, nestabilnosti i ratovanja, pretnji i magije zahvataju mogući spomenar koji ulazi u naša iskustva današnjice.

Prema njenim rečima, polazišta snimaka se menjaju i odvode ka drukčijoj strukturi, pokrećući nasleđe nadrealističke odvažnosti iz prošlog veka, i zapljzsuju nas prizorima podsvesti koji izbijaju u različitim intenzitetima, u naglašenim uznemirenjima, i tajanstvima novonastalih celina.