Izložba  „O fabrikama  i radnicima “

Ova važna i složena tema biće predstavljena iz različitih perspektiva – od društveno-političke, kulturne i istorijske, do tehničko-tehnološke.

Prvi deo izložbe u Muzeju Jugoslavije biće otvoren od 1. decembra, a drugi deo od 7. decembra  u Muzeju nauke i tehnike.  Izložbu je pripremio kustoski tim ova dva muzeja: Ada Vlajić i Rifat Kulenović iz Muzeja nauke i tehnike i Jovana Nedeljković i Radovan Cukić iz Muzeja Jugoslavije.

Izložba može da se prati kroz pet industrijskih lokaliteta koji na paradigmatičan način predstavljaju razvoj i funkcionisanje industrije na ovim prostorima u različitim istorijskim, političkim i društvenim okolnostima.

Biće prezentovana raznovrsna građa koju čine industrijski proizvodi, brojne fotografije koje svedoče o različitim aspektima fabričkog života i video-materijal, dok drugi predmeti i dokumentacija prikazuju rudnike u Boru i Majdanpeku, tekstilnu industriju u Leskovcu, Elektronsku industriju Niš, Kombinat Servo Mihalj u Zrenjaninu i Vojno-tehnički zavod u Kragujevcu.

„Lokaliteti su ciljano odabrani kako bi se kroz specifičnosti njihovog razvoja prikazali brojni fenomeni koji se vezuju za proces industrijalizacije: uloga kapitala (privatnog/trgovačkog, državnog, stranog), položaj radničke klase, radnički standard i (prinudni) rad, prirodna uslovljenost industrije i promene u prirodnoj sredini koje nastaju industrijskim delovanjem, kao i veza industrije i nauke”, navode kustosi i kustoskinje izložbe.

Prema njihovim rečima lokaliteti verodostojno odslikavaju društvene promene, jer su u procesima privatizacije i deindustrijalizacije uglavnom svi prestali da postoje ili su opstali u značajno izmenjenom obliku.

„Institucionalna briga da se ovo nasleđe sačuva u najvećem broju slučajeva je izostala i, nažalost, postoji mali broj dobrih primera zaštite. To nas je i motivisalo da se bavimo ovim nasleđem.”   poručuje kustoski tim izložbi.

Upravo zbog kompleksnosti teme, izložba se realizuje u saradnji dve institucije i na dve lokacije. Muzej Jugoslavije fokusira se na industriju posmatranu kroz prelamanje složenih, pre svega, društvenih i političkih odnosa, dok je na izložbi u Muzeju nauke i tehnike akcenat stavljen na tehnologiju i procese proizvodnje.

U pripremi izložbe su učestvovali i Mira Luković, Mira Ninošević, Dragan Stojmenović i Stevan Golubović. Autorka postavke u oba muzeja je Breda Bizjak, a za grafičko oblikovanje bio je zadužen Saša Pančić.