Izložba „San o slobodi“: 110 godina od rođenja slikara Miloša Bajića, 80 godina od oslobađanja logora Mauthauzen, 70 godina od prve apstraktne slike u Jugoslaviji “Kotor”

Kako u najavi za ovaj program podseća GMS, brojna istorijska previranja u 20. veku učinila su život Miloša Bajića (1915 – 1995) veoma neobičnim, a umetnik, iako suočen sa brojnim tragedijama i teškim trenucima, iz ovih životnih okolnosti uspeva da izvuče snagu i motivaciju za stalnu borbu.

U detinjstvu se suočio sa gubitkom roditelja, izgnanstvom, u mladosti sa strahotama logora, i uprkos tome njegov opus predstavljao je za jugoslovensku umetnost vredan iskorak iz postavljenih okvira. Miloš Bajić je sanjao o slobodi tokom zarobljeništva u koncentracionim logorima Banjica, Mauthauzen i Ebenze, i kroz umetničko izražavanje pokušao da se oslobodi traumatičnih događaja i prizora.

Borbu je nastavio protiv političkog oblikovanja likovnog stvaralaštva u posleratnom periodu, kao član umetničkih pokreta „Samostalni“ i „Decembarska grupa“, uz umetnike poput Lazara Vujaklije, Lazara Vozarevića, Miodraga B. Protića i Stojana Ćelića. O Bajićevoj društvenoj angažovanosti i nezadovoljstvu političkim prilikama svedoči i podatak da ga je njegova profesorka, slikarka Beta Vukanović, neretko oslovljavala izrazom „taj buntovnik“.

Ipak, njegov opus nisu obeležile isključivo mračne teme boravka u logoru, Miloš Bajić u srpskoj umetnosti ostaje upisan kao naš prvi apstraktni slikar, koji do apstraktnog izraza dolazi pedesetih godina prošlog veka. Boravak u Parizu dodatno širi njegove vidike te se tada oslobađa trauma logorskog iskustva i istovremeno dolazi do punog i autentičnog slikarskog izraza.

Bajić odbija mirenje sa sudbinom, što ga dovodi do velikog umetničkog uspeha uprkos teškim okolnostima koje su ga zadesile, te je jedan od ciljeva izložbe da njegova životna priča i umetnički opus kod publike podstakne svest o mogućnosti promene društvenih okolnosti kroz probuđenu želju za slobodom.

Na izložbi su predstavljeni životni i umetnički razvojni put Miloša Bajića, preko sto radova iz različitih muzejskih kolekcija, sa posebnim akcentom na crteže koji su nastali u periodu njegovog zatočeništva u jednom od najsurovijih logora Mauthauzen, kao i slike koje su nastale nakon oslobođenja. Koncept izložbe nudi mogućnost za drugačije čitanje života i dela Miloša Bajića. On apostrofira i povezuje tragičnu sudbinu ratnih godina koje je proveo u logoru i njegove apstraktne radove koji su označili osvajanje slikarskih sloboda.

Naš veliki umetnik ostao je upamćen i kao profesor slikarstva na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, na kojoj je radio sve do penzionisanja 1979. godine, a u njegovoj klasi studirali su mnogi danas poznati i afirmisani slikari u našoj zemlji i svetu.
Kustos izložbe je Luka Kulić, umetnički direktor GMS, a u pripremi i realizaciji izložbe veliki doprinos dalo je Odeljenje za konzeraciju i restauraciju GMS.

Čovečanstvo ulazi u rekvizitarnicu 21. veka

„U naše vreme namera nacističke službe bila je da uništi svoje političke protivnike i svaki trag o njima. Dovodila ih je do one tačke sa koje nije bilo povratka. Zarada je ostvarena, a žrtve su prošle kroz peći krematorijuma. Ostao je samo pepeo posut po stazama po kojima su prolazile nove žrtve“, pisao je Miloš Bajić.

„Uništiti pojedinca, uništiti narod kao etničku celinu, uništiti njegove spomenike, sagoreti njegovo naselje, gaziti po zgarištima i pepelu. To je bol onih koji odlaze u budućnost, i koji u mislima doživljavaju novi početak ostavljajući za sobom ogromne reke ljudi koji nisu mogli da ostvare svoje životne, umne i moralne vrednosti.

Kultura se probija kroz te kanjone i ponore kao kroz đavoljev klanac. Kako će se u svemu tome pronaći novi tonovi, prepoznatljive osobenosti, izazovi, imaginacije, istina, novi kreativni usponi i novi putevi humanizma. Unapred je teško predvideti i nove puteve i nove vrednosti, ali sam siguran da će ih potomci pronaći“, pisao je Miloš Bajić.

Još vesti iz ovog grada

Rukovodstvo Pravnog fakulteta u Novom Sadu osuđuje navode o samovolji dekanice

Studenti ispred zgrade Pravnog fakulteta u Novom Sadu zbog najavljenog ispitnog roka

Kako sprati sa sebe gorak ukus Milorada Vučelića: Unuk Meše Selimovića, Dragan Velikić, Tihomir Brajović o bojkotu nagrade „Meša Selimović“

Deo zaposlenih u Jovinoj gimnaziji ostaje u štrajku i pored dogovora sindikata sa Vladom Srbije o nastavku nastave