Foto: muzej zrenjaninRođeni Banaćanin Uroš Predić veran rodnom kraju i selu Orlovat, čijom zaostavštinom se mnogi diče, nikada nije dobio počasno građanstvo u Zrenjaninu, iako ovaj grad danas proslavlja 70 godina od njegove smrti i rado ga se seća.
Čak se i na izgradnju replike njegove rodne kuće u Orlovatu čeka duže od 15 godina, otkako je pokrenuta inicijativa da se ona podigne i bude spomen-muzej u rodnom mestu slikara.
Na njega danas sećaju ulica koja nosi njegovo ime u Zrenjaninu, škola u Orlovatu i trg koji nose njegovo ime i spomen bista, rad vajara Miloša Vasiljevića, u Aleji velikana u Karađorđevom parku.
Bista je svojevremeno uništena i ukradena 2007. godine, a u tek u decembru prošle godine vratili su je zrenjaninski Rotarijanci.
Značajna slikareva zaostavština čuva se u Narodnom muzeju Zrenjanin, gde je Legat Uroša Predića, koji je u tu ustanovu dospeo 1954. godine, nedugo nakon slikareve smrti.
Reč je o inventaru njegovog beogradskog ateljea u kojem je Predić proveo poslednje decenije svoga života.
Ovaj fond, kao i predmeti koji su u zrenjaninski muzej stizali putem poklona i otkupa, čine postavku izložbe „Dakle, Vi ste taj Uroš Predić?“ koja je premijerno predstavljena u Narodnom muzeju Zrenjanin 2017. godine povodom 160 godina od slikarevog rođenja, nakon čega je imala nekoliko zapaženih gostovanja u zemlji i regionu.
Značajnan arhitektonski objekat vezan za Predića predstavlja crkva u Orlovatu, čiju je unutrašnjost Predić oslikao, a koja je izrađena prema projektu još jednog značajnog autora, arhitekte Dragiše Brašovana.
Posebno mesto na ikonostasu hrama Vavedenja Presvete Bogorodice zauzima Sveta Petka, rađena prema liku umetnikove majke, za koju je Predić zapisao da je jedan od njegovih najuspelijih radova.
Na tom ikonostasu slikar je ovekovečio i oca i dedu, u likovima Svetog Nikole i Svetog Save.
Čika je bio omiljen
Poznat po realističnim portretima, naslikao ih je 370 a isto toliko i kompozicija, oslikavanju crkava, žanr scenama koje su ga svrstale u najodabranije srpske slikare 19. i prve polovine 20. veka, Uroš Predić je bio je i retko prisna osoba i baš tako ga se i istoriografija seća.
„Uroš Predić je po svim dostupnim podacima bio prisna i emotivna ličnost, širio je radost i blagost, nazivan čika Uroš od milja. Popularan među članovima familije, prijateljima i među običnim svetom. Bio je vezan za roditelje, braću, za rodni Orlovat. Gde god da se nalazio, tokom školovanja i kasnije života, gde god je putovao, on je slao majci razglednice, koje čuvamo u legatu kao vredna dokumenta o njegovom životu“, deo je bogatih podataka koji se mogu čuti od autorke izložbe, kustoskinje Olivere Skoko.
Rođen 1857. godine u Orlovatu, u porodici sveštenika, bio je najmlađi od petoro braće. Kao vrlo darovit, uz stipendiju Matice srpske, 1876. godine upisuje se na slikarsku akademiju u Beču.
Po završetku studija, u periodu od 1883-1885, bio je asistent kod profesora Kristijana Gripenkerla, koji je imao veliki uticaj na Predića.
Usled porodičnih obaveza, Uroš Predić napušta Beč i mesto asistenta i 1885. godine vraća se u domovinu. Živeo je u Beogradu, Novom Sadu i Orlovatu. Bio je jedan od osnivača Lade, prvi predsednik Udruženja likovnih umetnika u Beogradu i član SANU.
Preminuo je 1953. godine u Beogradu, a sahranjen je u Orlovatu, u porodičnoj grobnici.
Program obeležavanja 70 godina od smrti Predića
Povodom godišnjice smrti Uroša Predića u Zrenjaninu i Orlovatu organizuje se niz događaja, koji će podsetiti na njegov život i delo.
Obeležavanje počinje u sredu, 8. februara, u 18 časova, u Narodnom pozorištu „Toša Jovanović“gde će biti prikazana monodrama „Ja ću tebi ljuba biti“ Muzejskog teatra Muzeja Krajine Negotin, po tekstu Sanje Radosavljević i u izvođenju glumice Ljiljane Jakšić, a deo scenografije čini i reprodukcija portreta Stevana Stojanovića Mokranjca, rad Uroša Predića, čiji se original čuva u Mokranjčevoj kući u Negotinu.
U četvrtak, 9. februara, u 12 časova, u Baroknoj sali Gradske kuće biće promovisano obnovljeno i redizajnirano izdanje publikacije „Dakle, vi ste taj Uroš Predić“ autorke Olivere Skoko, koja je kustoskinja zrenjaninskog muzeja, a sa istoimenom izložbom je prethodnih godina i meseci zapaženo gostovala u zemlji i regionu.
Izložba je prvobitno postavljena 2017. godine, povodom 160 godina od rođenja slikara.
Tokom promocije knjige biće prikazan kratki film „Mladi slikar – velika dela: dečiji crteži Uroša Predića“, nastao u okviru projekta Narodnog muzeja „Mali kustosi – velike priče“, a uz učešće učenika OŠ „Uroš Predić“ iz Orlovata.
Na dan slikareve smrti, u subotu, 11. februara, na mesnom groblju u Orlovatu, u 11 časova sati, biće položeni venci na grob Uroša Predića i služen pomen, a nakon toga, prisutni će posetiti hram Vavedenja Presvete Bogorodice, u centru sela, koji je oslikao Uroš Predić.
U programu pored Narodnog muzeja učestvuju grad Zrenjanina, Narodno pozorište „Toša Jovanović“, Muzej Krajine iz Negotina sa monodramom „Ja ću tebi ljuba biti“ i mesna zajednica Orlovat.
Više vesti iz ovog grada čitate na sledećem linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
