I bog stvori kafansku pevačicu/Foto: privatna arhiva BukatarevićaJedno od poslednjih ostvarenja takozvanog crnog talasa, jugoslovensko-zapadnonemački film „I bog stvori kafansku pevačicu“ snimljen je pre pola veka. Setovi za snimanje bili su gradilište najveće dunavske hidrocentrale, kao i tada kultna kladovska kafana koja i danas “pamti” velikane jugoslovenskog glumišta.
Međudržavni projekat, premošćavanje Dunava, izgradnja “fabrike struje” najveće na Dunavu, na gradilište u blizini Kladova je u drugoj polovini šezdesetih godina prošlog veka privukla brojne radnike iz svih delova nekadašnje velike države.
Život radnika terenaca koji su došli da grade Hidroelektranu “Đerdap 1” ovekovečen je u filmu „I bog stvori kafansku pevačicu“ režisera Jovana Živanovića, po scenariju Bogdana Jovanovića i Gordana Mihića.
Setovi za snimanje ovog jugoslovensko-zapadnonemačkog filma koji se smatra jednim od poslednjih ostvarenja crnog talasa bili su gradilište centrale, kao i tadašnja kafana “Brodarska kasina” u kojoj su snimane ključne scene ove drame premijerno prikazane u maju 1972. godine.
Podsećajući nas da je Jugoslovenska kinoteka ovaj film krajem 2016. uvrstila među 100 srpskih igranih filmova proglašenih za kulturno dobro od velikog značaja, Ranko Jakovljević, pravnik, istoričar i publicista iz Kladova sa nama deli priču o pevačici za koju se veruje da je bila inspiracija za taj film.
-Kladovskom estradnom scenom 1969. godine žarila je i palila stasita pevačica Lepa Landeka, omiljeni lik i Кladovljana i graditelja Đerdapa, rodom iz Teslića, kćer uglednog vojnog lica iz čije porodice potiču fakultetski i pedagoški radnici. Pevačku karijeru ranih sedamdesetih godina prošlog veka gradila u Beogradu, gde je često nastupala kao zvezda Кalemegdanske terase – priča nam Jakovljević.
Prema njegovim rečima, o lepoti Lepe Landeke i “danas stari Кladovljani ispredaju legende, začinjene i tvrdnjama da je upravo njen lik bio inspiracija režiseru Jovanu Živanoviću da napiše scenario i režira film “I bog stvori kafansku pevačicu“.
U filmskoj kafani “Brodarac” nadomak gradilišta brane, u koju svraćaju radnici sa gradilišta, peva Bela Seka, mlada i lepa pevačica opterećena prošlošću.
-Za potrebe filma “Bela Seka“ postala je Vera Čukić, “kvarni menadžer“ bio je Žika Milenković a “graditelja Đerdapa sa dobrim namerama“ igrao je Velimir Bata Živojinović. Za “glas razuma“ u liku vlasnika “Brodarske kasine“ Miloša Кalembera, izabran je Dragomir Felba, uz obavezu da tokom celog filma nosi baretu koja asocira na pripadnika francuskog pokreta otpora ili Mošu Pijade iz mlađih dana – navodi Ranko Jakovljević.
Miloš Kalembar nije bio filmski lik, već vlasnik restorana “Brodarska kasina” za koju se i danas raspituju stari brodarci i nekadašnji graditelji hidrocentrale.
Restoran i danas radi, doduše pod drugim imenom i ostao je u vlasništvu porodice čuvajući pored ostalog i uspomenu na snimanje filma koji je okupio plejadu jugoslovenskog glumišta.
Vera Čukić, Bata Živojinović. Žika Milenković, Pavle Vuisić, Slobodan Aligrduić, Ivan Bekjarev, Severin Bijelić, Dragomir Felba, Aleksandar Gavrić, Ljuba Tadić, Jovan Janićijević Burduš, Ljiljana Jovanović, Janez Vrhovec, Rastislav Jović, Predrag Cune Gojković, Predrag Živković Tozovac, Lepa Lukić živeli su zajedno sa Kladovljanima u njihovim kućama u vreme snimanja filma.
– U to doba u Kladovu nije bilo privatnog smeštaja, nije bilo mogućnosti da se velika glumačka ekipa smesti. Zato su Kladovljani otvorili svoje domove za glumce i ekipu, pa su svi poznati glumci spavali u obližnjim kućama – rekla nam je Jovana Terzić Bukaterević iz restorana “Jezero” koji je nastavljač tradicije Kalemberove “Brodarske kasine”.
-Miloš Kalember je moj deda teča, teča mog oca i kafana je duže od 50 godina u vlasništvu porodice. Ljudi ovo mesto znaju kao “kod Kalembera” i tako su je zvali čak i u vreme Brodarske kasine – kazao nam je Stevan Bukatarević, vlasnik, voljan da priče starijih vezane za snimanje filma podeli sa čitaocima Danasa.
-Mog oca, koji je u to doba bio dete, prvu stvar u kafani, kuvanje jutarnje kafe, naučio je Pavle Vuisić. Vuisić je zajedno sa Burdušem umeo da siđe u podrum kafane gde je čuvana zimnica i da uz “domaću” tokom pauze snimanja produže sve dok oni ne završe seansu – kazao nam je Stevan Bukatarević.
Priseća se i priča kako su ogledala koja su bila u krug na zidovima kafane umela da stradaju od slavlja i veselja, ali i da već sutra ujutru sve bude sređeno jer režija i produkcija plate majstora koji sve dovede u red.
-Mom deda teči je ponuđeno da glumi samog sebe u filmu, ali je on to odbio. Interesantno je to da je deda ipak bio u filmu, u jednom kadru su on i moja nana za prvim stolom kada im svira muzika i peva Lepa Lukić. Nije prihvatio da glumi sebe, ali je glumio gosta – prenosi nam detalje Stevan.
Snimanje ovog filma izazvalo je veliko interesovanje u Kladovu i po pričanju savemenika filma, bilo je mnogo onih koji su želeli da budu statisti, jer je snimanje bilo spektakl.
Priča se i da je bilo polomljeno jako puno čaša, inventara, da je bilo veoma zanimljivo.
Deo atmosfere zabeležen fotoaparatom u crno-belim fotografijama je danas na zidovima restorana Bukatarevića i njihovom porodičnom albumu.
-Gosti su oduševljeni, većina njih dođe kod nas na preporuku i raspituje se da li je zaista tu sniman film, da nismo stavili slike tek tako i onda kroz priču saznaju nešto više – rekla nam je Jovana.
Kao aktuelne vlasnike, njih je zanimala istorija ovog restorana i kako kaže došli su do podatka da je na ovom mestu i pre Prvog svetskog rata bila “Narodna gostionica” porodice Nikolajević.
Nikolajevići odustavši od ugostiteljstva kafanu daju u zakup, a među zakupcima su bili i Vera i Todor Trkulja, roditelji čuvenog slikara Raše Trkulje.
U posed legendarnog Miloša Kalembera restoran dolazi šezdesetih godina prošlog veka i “Brodarska kasina” postaje centralno mesto života Kladova u to vreme, političkog, društvenog i sve što se dešavalo u Kladovu dešavalo se u tom restoranu.
-Ne znamo kako je došlo do toga da Kasina bude odabrana za snimanje filma, verovatno je filmadžijama čitava ta priča oko gradnje elektrane bila zanimljiva, priča o radnicima angažovanim na gradnji, njihovom životu. Verujemo da su poznanstva koja je Kalember već imao, jer se bavio ugostiteljstvom i pre dolaska u Kladovo, doprinele da restoran dobije ulogu u ovom filmu – kaže Jovana.
Kalemberova kasina je “dobila” ulogu u filmu i kafana “Brodarac” je po priči, bila filmska verzija kafane koja je u stvarnom životu obilovala scenama sličnim filmu.
Zbog filma, ali i onoga što je značila Kladovljanima i danas se stari brodarci i graditelji “Đerdapa 1” raspituju da li “Brodarska kasina” radi i dalje, a “neki novi klinci” koji gradnju centrale znaju samo iz priča starijih, ponosni su i na ovakvo nasleđe svoga grada.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
