Krimi priča koju je kao svoju najbolju knjigu preporučivala Agata Kristi

U filmskim krugovima dolazeća “Smrt na Nilu” smatra se nastavkom filma “Ubistvo u Orijent ekspresu”, u kome je Brana 2017. takođe bio reditelj i glumac u glavnoj detektivskoj ulozi. Uprkos mlakim prvim britanskim i za nijansu boljim američkim kritikama, filmski poslenici očekuju da će Branina “Smrt na Nilu” pre svega zbog popularnosti Agate Krsti, čiju čitanost nadmašuju samo Biblija i Šekspirova dela, ali i zbog glumačke ekipe i glamurozne priče, na bioskopskim blagajama ostvariti dovoljnu zaradu da Tventi senčri studio uskoro po treći put stane iza ekranizacije još jednog dela najpoznatije svetske “kraljice zločina” u kome bi Kenet Brana ponovo vodio glavnu rediteljsku i glumačku reč.

– Agata Kristi je majstorski pripovedač sa neverovatnim darom za karakterizaciju – u retkim izjavama tvrdi Kenet Brana, dok je sama Agata Kristi u predgovoru romana “Smrt na Nilu”, objavljenom 1. novembra 1937. u Velikoj Britaniji, napisala kako “lično smatra da je ovo jedna od njenih najboljih ‘knjiga s putovanja po inostranstvu’“ zahvaljujući kojoj “čitalac zaista može da ‘pobegne’ u svet vedrog neba, plave reke i ubistva ne ustajući sa fotelje”.

Publiku u bioskopskim salama očekuje adaptacija scenariste Majkla Grina, koja odstupa od originala, uključujući i dopisani uvod o službi mladog Herkula Poaroa u rovovima Prvog svetskog rata i o poreklu njegovih neobičnih čuvenih brkova. “Smrt na Nilu” radio je gotovo isti autorski i produkciji tim kao i “Ubistvo u Orijent ekspresu” pre pet godina, a, sa izuzetkom Keneta Brane kao Herkula Poaroa, nova su samo glumačka imena: Tom Bejtman, Anet Bening, Rasel Brand, Ali Fazal, Don Frenč, Gal Gadot, Armi Hemer, Rouz Lesli, Ema Maki, Sofi Okonedo, DŽenifer Sanders i Leticija Rajt.

Uz Keneta Branu i Majka Grina, na filmu “Smrt na Nilu” kao i na “Ubistvu u Orijent ekspresu” radili su i kompozitor Patrik Dojl, na kameri Haris Zambarlukos, dok je samo u montaži novog filma Mika Odslija zamenila Una ni Donghail. Producente “Ubistva u Orijent ekspresu”: Ridlija Skota, Marka Gordona, Sajmona Kinberga, Keneta Branu, DŽudi Hofland i Majkla Šifera, na novom filmu po romanu Agate Kristi pojačo je Kevin DŽ. Valš, dok iza oba fima stoje iste filmske kuće. “Ubistvo u Orijent ekspresu” sa budžetom od 55 miliona dolara donelo je više nego sedmostukuu dobit, dok je u “Smrt na Nilu” uloženo 90 miliona dolara.

Iako prema pisanju londonskog Gardijana najnoviji film Keneta Brane o Agati Kristi “s naporom ulazi u luku” – njegovo prikazivanje, najavljeno najpre za kraj 2019, kasni zbog pandemije virusa korona i afere zbog optužbi protiv holivudskog glumca Armi Hamera za seksualno uznemiravanje, u Britaniji ne kriju radost što “Smrt na Nilu” konačno započinje bioskopski život. U domovni Agate Kristi, koja je poznata i kao strastveni putnik, tokom 2022. obeležava se 100. godišnjica njenog desetomesečenog puta oko sveta, a na zvaninom sajtu ove književnice uz putnički jubilej, kao knjiga meseca za čitanje u februaru izbran je baš roman “Smrt na Nilu” u čast početka prikazivanja istomenog Braninog filma.

Kenet Brana (1960), koji od 2012. nosi titulu viteza za svoj umetnički rad, ali i za brigu o Severnoj Irskoj, iz koje je rodom, iza sebe ima više od četiri decenije dugu glumačku karijeru – od neimenovanog studenta Kembridža u kultnim “Vatrenim kočijama” Hjua Hadsona do “Smrti na Nilu”. Kao reditelj od 1989. do sada uradio je 18 filmova, od kojih je u 13 i glumio. NJegovo umetničko istraživanje i interesovanje kreće se od svetskih i britanskih klasika kalibra Šekspira i Agate Kristi do savremenih tema i ekranizacije Marvelovih stripova poput Tora, američkog superheroja zasnovanog na staronordijskoj mitologiji. Film “Belfast” iz 2021, u kome je scenarista i reditelj, a koji će biti prikazan na predstojećem 50. Festu, upravo je dobio sedam nominacija za Oskara.

Od krimi romana do naučne fantastike

Ne računajući TV verzije, ovo je druga filmska adaptacija romana “Smrt na Nilu”. U prvoj filmskoj adpatacij Entonija Šafera i režiji DŽona Gilermina, Herkula Poaroa prvi put je igrao Piter Justinov. Ova verzija u kojoj su igrali i: Megi Smit, Anđela Lensberi, Bet Dejvis, Mija Ferou, Dejvid Niven, DŽordž Kenedi i DŽek Varden, osvojila je Oskara za najbolju kostimografiju na 51. dodeli Oskara. Detektivski roman “Smrt na Nilu” igran je i pozorištu – prvu adapataciju 1944. uradila je sama Agata Krsti, izvođen je kao radio-drama, pretvoren je u elektronsku igricu, grafički roman, a iskorišćen je i kao naučnofantastična priča.

Književni lik sa stvarnom adresom i brojem telefona

Tumačeći dva puta ulogu Herkula Poaroa, Kenet Brana upisao se u podužu listu kolega koji su igrali ovog ekscentričnog belgijskog detektiva, na kojoj su TV i filmski glumci: Ostin Trevor, DŽon Mofat, Albert Fini, Piter Justinov, Ian Holma, Toni Rendal, Alfred Molina, Orson Vels, Dejvid Suše, DŽon Malkovič. Poaro je od 1920. do 1975. bio junak 33 krimi romana, dve drame i 54 kratke priče Agate Kristi. Imao je zvaničnu adresu i broj telefona u Londonu i jedini je književni lik kome je NJujork tajms objavio čitulju na naslovnoj strani.