Kulturno nasleđe iznad granica i potrošačkog mentaliteta

Kladovo je u okviru Kazankulta 2019. u subotu bilo domaćin Međunarodne konferencije „Nematerijalno kulturno nasleđe kao strateški resurs za razvoj lokalne zajednice“, a potom je u ovom gradu na Dunavu izveden deo programa sa Antika festa – predstavljena je knjiga Staše Babić „Metaarheologija“ u izdanju Clia, a studenti Akademije umjetnosti iz Tuzle odigrali su svoju ispitnu predstavu „Odiseja“, koja je veče pre toga uspešno zatvorila trodnevni festival u Feliks Romulijani. Homerove stihove, u dramatizaciji Damira Mahmutovća režirao je Vlado Kerošević. Iz Feliks Romulijane u Hotel Đerdap u Kladovu preseljena je i izložba Zavičajnog muzeja Knjaževac „Nasleđe u delu Dragoslava Živkovića“, knjaževačkog slikara i grafičkog dizajnera.

Učesnici međunarodne konferencije na Kazankultu iz Srbije, Bugarske i Rumunije ukazali su na značaj tradicionalnog i nacionalnog kulturnog nasleđa u stvaranju istinskih umetničkih vrednosti koje ne podležu prostornim i političkim granicama. Većina njih je ukazala na problem zanemarivanja istinskih kulturnih vrednosti i značajnih ličnosti, pre svega državnim insistiranjem na ekonomski orijentisanim programima u kulturi, koji se direktno vezuju za turizam, kao i „proizvodnju potrošačkog metaliteta“.

Reditelj Nebojša Badić, idejni tvorac Antika festa, o ovom problemu govorio je iz ugla festivala, upozorivši da „festivalske arene nisu torovi u koje se sateruje stado konzumenata proizvoda potrošačkog društva – zabave i gastronomije, već da festivalski događaji omogućavaju angažovanje na širem planu, sa ciljem preispitivanja sopstvene istorije“. On je kao primer naveo Antika fest, čiji je idejni tvorac, objašnjavajući da „koncept ovog festivala nudi priliku da se setimo osvojene prošlosti i projektujemo smisao naših identiteta na same početke kulture i civilizacije“.

Petar Peca Popović, novinar, publicista i rok kritičar, na primeru „Male prostonarodne sloveno-serbske pjesnarice“ Vuka Stefanovića Karadžića, objavljene pre 205 godina uz pomoć poljskog muzičara iz Krakova Franca Mireckog kao melografa, pokazao je značaj originalnog narodnog stvaralaštva koje nailazi na prihvatanje širom planete. Prema Popovićevim rečima, neke od pesama iz Karadžićeve „Pjesnarice“ 1976. zahvaljujući Gaboru Lenđelu iz „Teške industrije“ bile su hit i u rok muzici, a 205. godišnjicu njenog objavljivanja obeležiće u Beču svetski poznat kontrabasista rodom iz Niša Nenad Vasilić, predstavljanjem novog albuma sa 33 pesme na kome „nema američkih numera“. Navodeći konkretna imena muzičara i filmskih reditelja, među kojima su: Predrag Gojković, Esma Redžepova, Šaban Bajramović, Darko Kraljić, Saša Petrović…, Popović je naglasio da „energija muzičke domovine u susretu sa svetski tokovima prevazilazi sva jezika i kulturna ograničenja“.

Staša Babić je, govoreći o „nematerijalnom i materijalnom u arheologiji“ otvorila i temu kulture sećanja koju je književnik Vule Žurić „preneo“ i na teren priče o zavičajnim piscima i njihovom značaju na oplemenjivanju kulturnog nasleđa, uz navođenje primera iz njegovog rodnog Sarajeva, Beograda i Pančeva u kome sada živi. Na konferenciji na ovogodišnjem Karazankultu čula su se i rumunska i bugarska iskustva, kao i specifičnosti pojedinih umetničkih disciplina vezanih za prostor Istočne Srbije.

Kazankult je rezultat saradnje Biblioteke „Centar za kulturu“ Kladovo i beogradskog udruženja „Dunav Fest“, a pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Srbije.