Lapidarijum u Užicu/Foto: Nenad Kovačević/DanasMeđunarodna nagrada za zaštitu i očuvanje rimskog kulturnog nasleđa – ISTER IBP Awards je dodeljena Narodnom muzeju Užice za projekat te ustanove „Zaštita i očuvanje rimskih spomenika u lapidarijumu“.
Nagrada je, pre neki dan, uručena direktorki Muzeja Slavici Stefanović u nemačkom gradu Alenu, u pokrajini Baden-Virtemberg.
Užičkom muzeju je dodeljena prva nagrada u katergoriji zaštita i očuvanje rimskog kulturnog nasleđa, a u konkurenicji za to priznanje su bili Carska palata Sirmijum u Sremskoj Mitrovici i mađarski Nacionalni muzej sa vilom Romana Balaca.
U kategoriji promocije i valorizacije rimskog kulturnog nasleđa, navode u užičkom Muzeju, nagrađen je Narodni muzej Alba Julija u Rumuniji, a za održivo korišćenje i razvoj rimskog kulturnog nasleđa Oblasna uprava Vidina u Bugarskoj.
Projekat ISTER, koji sufinansira Evropska unija, realizuje se pod okriljem Dunavskog transnacionalnog programa, čiji cilj je povezivanje rimskog kulturnog nasleđa kroz ponovno otkrivanje i kreiranje mreže rimskih puteva i naselja duž Dunavskog regiona, kao ključnog pokretača u promociji teritorijalnog razvoja.
Njime je obuhvaćen veliki broj organizacija i institucija u Nemačkoj, Austriji, Rumuniji, Mađarskoj, Bugarskoj, Sloveniji, Bosni i Hercegovini, a u Srbiji je to Regionalna agencija za razvoj i evropske integracije Beograd (RAREI).
Po preporuci te agencije, Narodni muzej Užice je konkurisao za tu nagradu, čiji cilj je da se prepoznaju i podrže najbolje međunarodne inovativne prakse u zaštiti, očuvanju, promociji, valorizaciji, održivog korišćenja i upotrebe rimskog kulturnog nasleđa.
„Nagrada nas obavezuje i motiviše da razmišljamo o novim pristupima i realizaciji novih projekata u zaštiti rimskog nasleđa na našem prostoru, jer se godinama arheoloski lokaliteti iz tog perioda devastiraju i uništavaju“, rekla je za Danas Slavica Stefanović, direktorka Narodnog muzeja Užice.
To je, dodala je „zajednička nagrada svih koji danas rade u Muzeju, ali i njihovih kolega koji su pre deset godina imali viziju da od prostora koji je služio za odlaganje ogrevnog drveta, naprave lapidarijum“.
Lapidarujum antičkih spomenika je otvoren pre jedanaest godina u nekada zapuštenom prostru trezora bivše Narodne banke Kraljevine Jugoslavije.
Stalnu postavku, čija je autorka mr Ljiljana Mandić, viša kustoskinja Narodnog muzeja Užice, koja je sada u penziji, čine 23 eksponata iz perioda od drugog do četvrtog veka.
Izloženi su cipusi (monolitni nadgrobni spomenici) i votivni (zavetni) spomenici, stele (bogato ukrašene kamene nadgrobne ploče), kocke, žrtvenici, figure lavova koje su krasile ulaze u hramove i grobnice.
Za te spomenike se znalo u drugoj polovini 19. veka ali su, nakon višedecenijskog rada stručnjaka te ustanove, prvi put izloženi u užičkom lapidarijumu.
U prošloj i ovoj godini, to je treća nagrada užičkom Muzeju, koji je povodom Dana državnosti 2021. godine odlikovan Sretenjskim ordenom trećeg stepena, a direktorka Vukovom nagradom.
Spomenici iz rimske Dalmacije
Izloženi eksponati su pronađeni na širem području užičkog regiona, u okolini Požege, Kosjerića, Nove Varoši, Bajine Bašte, Prijepolja i Užica, prostoru koji je nekada bio u sastavu rimske provincije Dalmacije.
Antički hram u blizini Užica
U lapidarijumu su i dva oštećena mermerna stuba, za koje se pretpostavlja da su sa prostora Vrutaka, u blizini Užica. Smatra se da su bili deo antičkog hrama u današnjem selu Biosci odakle, najverovatnije, potiče i izloženi žrtvenik posvećen bogu Mitri.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
