Navršava se 500 godina od smrti renesansnog majstora Rafaela

Iako su u Rimu i Parizu zatvorene ili su izostale velike Rafaelove izložbe, Italijanski kulturni centar u Beogradu najavio je da će danas, ipak, u elektronskoj formi obeležiti ovaj značajan datum, kao što je 25. marta na društvenim mrežama organizovao čitanje Danteove poezije povodom Dana vrhovnog pesnika Dantea Alegijerija.

Italijanski institut za kulturu najavio je kviz na Fejsbuku, kao i takmičenje u crtežima i komentarima inspirisanim Rafaelovim delima na ostalim društvenim mrežama.

Prvi učesnik kviza koji tačno odgovori na sva pitanja, kao i crteže i razmišljanja o Rafaelu koji do 8. aprila u podne dobiju najviše „lajkova“ biće nagrađeni kursom italijanskog jezika putem interneta, čiji je upis u toku preko sajta Instituta, a počinje 21. aprila.

U onlajn programu za april Italijanski kulturni centar ponudio je preko svog zvaničnog sajta i virtuelno razgledanje rimske izložbe o Rafaelu koju je Izložbeni prostor Palate na Kvirinalu pripremio u saradnji sa galerijama Ufiči i Borgeze, Vatikanskim muzejima i arheološkim parkom Koloseuma.

Na njoj je radio autorski tim: Marcia Faleti, Mateo Lafrankoni, Vićenco Farinela i Frančeko Paolo di Teodoro. Izložba, čije je trajanje planirano do 2. juna, otvorena je 5. marta, ali je tri dana kasnije zatvorena zbog pandemije.

„Pet vekova posle Rafaelove smrti ova izložba predstavlja priču koja je istovremeno zajednička celoj zapadnoj figuralnoj kulturi jer je bila njena suštinska inspiracija. Originalna ideja postavke je da sledi Rafaelov stvaralački put od Rima do Firence, od Firence do Umbrije, pa sve do njegovog rodnog Urbina. Namera nam je bila da se o njegovom životu ponovo promisli počev od njegovog umetničkog vrhunca u godinama pontifikata pape Lava Desetog. Vraćajući se kroz Rafaelov život kroz njegova remek dela posetilac će moći da kroz filigransko traganje prepozna obnovljeni jezik klasike koji je samo u Rimu mogao u potpunosti da se razvije, što je bez presedana u istoriji umetnosti. Zahvaljujući izuzetnom broju remek dela iz glavnih italijanskih i evropskih kolekcija, izložba na Kvirinalu je izuzetna prilika da vide Rafaelovi umetnički dometi. Njegovo kratko, blistavo životno i umetničko putovanje zauvek je promenilo istoriju umetnosti i ukusa: Rafael ponovo živi u izložbenim prostorijama koje ga slave kao univerzalnog genija“, navode autori u uvodu u virtualnu šetnju po Palati na Kvirinalu.

Slikar i arhitekta Rafaelo Santi iz Urbina (1483-1520), zajedno sa Leonardom da Vinčijem i Mikelanđelom Buonarotijem čini „trijumvirat“ italijanske i evropske pozne renesanse. Rođen je i preminuo istog datuma 6. aprila na isti praznik Veliki petak, a tokom 37. godina života njegov izuzetno plodan umetnički put kretao se između rodnog Urbina, Peruđe, Firence i Rima.

Sin slikara Đovanija Santija, od kog je nasledio talenat, slikarsku radionicu i prva umetnička znanja. Na njegov umetnički rad najviše uticaja imali su njegov prvi zvanični učitelj Pjetro Peruđino, a potom Da Vinči i Mikelanđelo.

Istoričari umetnosti ukazuju da je za razliku od Da Vinčija i Mikelanđela, koji se smatraju velikim inovatorima pozne renesanse, Rafael dominirao ovim periodom kao najveći majstor sinteze među njima- nadograđivao je ideje drugih i stapao ih u prelepe celine“. Od samotnjaka kakvi su bili njegovi uzori , razlikovao se i po šarmu i druželjubivosti, što ističe i njegov mlađi kolega Đorđo Vazari u svom čuvenom delu „Životi slavnih slikara, vajara i arhitekata“.

Rafael je živeo kratko i intezivno. Sa 17 godina postao je samostalni umetnik, a osam godina kasnije papa Julije Drugi pozvao ga je u Rim da radi za Crkvu. Osim dela religiozne tematike, između ostalog slikao je nekoliko soba današnjeg Vatikanskog muzeja, bio je poznat i kao izuzetan portretista i arhitekta.

Kao graditelj – projektovao je više građevina u Rimu – sledio je Bramanteov stil visoke renesanse i klasicizam Andra Paladija. Rafaelova umetnost vekovima kasnije bila je uzor generacijama.

„Leonardo da Vinči nam je obećao rad. Rafael nam ga je dao“, govorio je Pablo Pikaso, umetnički genije 20. veka.

Po sopstvenoj želji Rafael je sahranjen rimskom u Panteonu, a na spomen-ploči ugravirane su na latinskom jeziku reči koje mu je posvetio kardinal Pjetro Bembo: „Ovde počiva Rafael koga se, dok je bio živ, priroda bojala da će je nadvladati, a kad je umro, bojala se da će umreti i ona“.

Kulturna slika Italije

Iako je po površini najveća i ekomonski vodeća italijanska pokrajina Lombardija zvanično jedna od  najugroženjih tačaka na planeti zbog korone, Italijanski kulturni centar u Beogradu trudi se da svojim virtuelnim programima svedoči zbog čega je Italija među vodećim kuturnim destinacijama u svetu.

Pored Rafaelove izložbe, u ponudu su i virtuelna šetnja kroz italiajske lokalitete sa Uneskove liste svetske kulturne baštine, programi Kinoteke iz Bolonje i televizije Teatra u Palermu, časovi kuvanja u karantinu koje preko Istragama vodi kuvar Masimo Botura, kao i poseban program “Mi smo Italija – Italija na klik” sa fimskim, književnim, TV, muzičkim, pozorišnim, zabavnim, kulinarskim i sadržajima za decu”.

Institut je ranije već omogućio vitruelne šetnje i kroz Kapitolski muzej u Rimu, Vatikanske muzeje i Galeriju Ufiči, korišćenje sadražaja Uneskove digiralne biblioteke i Instituta Luče Činečita, kao i praćenje programa u svetskim operskim kućama i rimskom Teatru Verde.