Foto: Opština NegotinOvog 9. januara navršilo se ravno 167 godina od rođenja Stevana Stojanovića Mokranjca, klasika srpske muzike i njene najistaknutije ličnosti na prelazu iz XIX u XX vek, protagoniste našeg nacionalnog muzičkog smera. Mokranjčev rodni grad, Negotin, obeležiće na prigodan način i ove godine dan rođenja svog slavnog sugrađanina.
Negotinci se s pravom ponose Mokranjcem, koga svrstavaju u klasike srpske muzike i najznačajnije muzičke stvaraoce u srpskom romantizmu.
Stevan Stojanović Mokranjac, rođen na Svetog Stefana, 9. januara 1856. godine u Negotinu, po izboru Odbora akademika SANU 1993. godine, uvršten je u sto najznačajnijih Srba.
Njegova rodna kuća u Negotinu u kojoj je etnološka postavka sa originalnim predmetima, dokumentima, fotografijama iz života i rada čuvenog kompozitora, deo je negotinskog Muzeja Krajine.
-Mladi Mokranjac je tokom redovnog školovanja u Negotinu, Zaječaru i Beogradu pouke o muzici dobijao površno i neredovno. Ipak, imao je prilike da sluša raznovrsno narodno pevanje i crkveno pojanje, tada još izuzetno živo u usmenoj tradiciji – podsećaju muzejski stručnjaci iz Negotina.
Podsećaju i da je Mokranjac uz podršku i pomoć Prvog beogradskog pevačkog društva i uz državnu stipendiju, studije muzike je započeo u Minhenu (1879), a nastavio i dovršio u Rimu (1884/85) i Lajpcigu (1885/87).
Po završetku školovanja i povratku u Beograd (1887), kao već obrazovan muzičar, postao je dirigent crkvenog hora Кornelije Stanković i Prvog beogradskog pevačkog društva, koje je pod njegovim rukovođenjem ispisalo zlatne stranice svoje istorije, ostaće vezan do kraja života i kao dirigent i kao kompozitor.
-Samo popis najznačajnijih gostovanja ovog ansambla: Solun, Skoplje, Sofija, Carigrad, Plovdiv, Budimpešta, Petrograd, Nižnji Novgorod, Moskva, Кijev, Berlin, Drezden, Lajpcig, Dubrovnik, Cetinje, Sarajevo, Mostar, Split, Šibenik, Rijeka, Trst, Zagreb, Velika Кikinda, Subotica i Sremska Mitrovica, pruža upečatljivu sliku o ozbiljnosti i osmišljenosti delovanja Društva i njihovog stalnog dirigenta Stevana Mokranjca – ukazuju u Muzeju Krajine.
Kažu i da je Mokranjac kao kompozitor dosledno išao putem negovanja nacionalnog muzičkog stila, koji je u srpskoj muzici polovinom XIX veka započeo Кornelije Stanković.
-Crkvenom pojanju je bio posvećen celog života. Slušao ga je i učio još kao dete u negotinskoj crkvi. Na njegovom beleženju je radio više od jedne decenije, a rezultat toga su tri obimne knjige notnih zapisa.
Na osnovu tradicionalnih napeva pisao je horsku duhovnu muziku od studentskih dana do kraja života – ističu poznavaoci Mokranjčevog rada .
Srpski kompozitor ponikao u Negotinu je na temeljima narodne umetnosti stvorio muzička dela neprolazne vrednosti kao što su petnaest Rukoveti, Liturgija Svetog Jovana Zlatoustog, Кozar koje je kao dirigent izvodio u brojnim gradovima Evrope.
Uz Mokranjčevo ime vezuje se osnivanje Gudačkog kvarteta (1889), među osnivačima je prve Srpske muzičke škole (1899), inicijator je i pokretač Saveza pevačkih društava (1903), a učestvuje i u osnivanju Udruženja srpskih muzičara (1907).
Za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije izabran je 1906. godine, a pet godina kasnije, 1911. za dopisnog člana Francuske akademije umetnosti.
Umro je u Skoplju na početku Prvog svetskog rata, u noći između 28. i 29. septembra.
Svakog 9. januara, pa tako i ove godine u Negotinu se na prigodan način obeležava dan rođenja Stevana Stojanovića Mokranjca.
U organizaciji negotinskog Doma kulture „Stevan Mokranjac“ najpre je položeno cveće na spomenik kompozitoru u dvorištu Mokranjčeve rodne kuće, a potom i kraj spomenika u gradskom parku.
Usledilo je rezanje slavskog kolača povodom slave Sveti Stefan je u galeriji Doma kulture, u kojoj će tokom popodneva biti održana promocija 24. broja časopisa za kulturu “Mokranjac“ i koncert profesora i učenika Umetničke škole “Stevan Mokranjac” Negotin.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
