Nepoželjan u Splitu, a u Varšavi pod istragom

… a po kultnom romanu Pitera Vajsa „Estetika otpora“, večeras bi trebalo da bude izvedena na 27. Marulićevim danima u Splitu, koji su otvoreni 20. aprila. Gostovanje Frljićevog projekta izazvalo je javni protest Rimokatoličke crkve u Hrvatskoj koja poziva na bojkot komada, a pojedine stranke hrvatske desnice najavljuju mirna okupljanja. Krajem prošle nedelje zbog Frljićeve predstave „Prokletstvo“ u Varšavi je morala da interveniše i policija, kako bi sprečila demonstrante da onemoguće izvođenje predstave, zbog koje je Poljsko državno tužilaštvo pokrenulo istragu protiv ovog reditelja i glumačkog ansambla.

Splitsko-makarska nadbiskupija apelovala je na „sve odgovorne da još jednom razmotre prikladnost sadržaja u sklopu nacionalne kulturne manifestacije 27. Marulićevi dani i da učine potrebne korake da sadržaji koji nisu dostojni imena Marka Marulića i grada Splita ne bi vređali osobe i ponižavali samu kulturu“, prenosi agencija Hina. Ova nadbiskupija uputila je apel Ministarstvu kulture, Splitsko-dalmatinskoj županiji, Gradu Splitu i Hrvatskom narodnom kazalištu Split, pozivajući vernike na molitvu da bi „apel dodirnuo savest i srca ljudi da jezik i način komuniciranja savremenog čoveka ne bude uvredljiv prema drugome i ne ismeva vrednosti i osećanja drugih“.

Selektor festivala, pozorišni kritičar Igor Ružić izjavio je za Slobodnu Dalmaciju da je „krajnje neinteligentno što raspravljaju o predstavi koju nisu ni videli, jer se tek posle izvođenja može argumentovano razgovarati o svim simbolikama tog pozorišnog čina“. Prema pisanju hrvatskih medija, sporna je scena u kojoj „glumac koji predstavlja Isusa Hrista siluje nagu ženu sa hidžabom na glavi, koja pre toga iz svog polnog organa vadi nacionalnu zastavu“.

Prošlog petka varšavska policija je morala silom da prokrči put publici kontroverzne Frljićeve predstave „Prokletstvo“u Teatru povšehnom u Varšavi. U sukobu sa demonstrantima uhapsila je devet pripadnika Radikalnog nacionalnog bloka, koji su blokirali ulaz u pozorište i unutra bacili petarde. Više desetina mladih demonstranata uzvikivali su „Ovo je svetogrđe!“ i „Dolaze beli ratnici, nacionalisti i katolici“.

U Poljskoj predstavu „Prokletstvo“ Rimokatolička crkva i konzervativni deo društva smatraju „bogohulnom“. Poljsko državno tužilaštvo je posle premijere u februaru otvorilo istragu o toj „smišljeno provokativnoj predstavi koja obrađuje složene veze Poljaka i Rimokatoličke crkve“. Sporna je, kako se navodi, „scena oralnog seksa sa lutkom pokojnog poljskog pape Jovana Pavla Drugog sa natpisom ‘zaštitnik pedofila’. Mediji prenose i da je Državno tužilaštvo otvorilo i istragu zbog „podsticanja na zločin protiv predsednika stranke na vlasti Pravo i pravda Jaroslava Kačinjskog, jer u završnim scenama jedna glumica pominje mogućnost skupljanja novca od gledalaca za plaćenog ubicu koji bi smaknuo Kačinjskog, a zatim govori da joj je reditelj Frljić rekao da izbaci tu scenu, jer predstavlja zločin kažnjiv zatvorskom kaznom“.

Frljić, čije su predstave i ranije izazivale kontroverze u Poljskoj, zbog poslednje hajke i pretnji fizičkim nasiljem obratio se Evropskoj komisiji tražeći da EU „stane u odbranu slobode govora i umetničkog izraza“. Komad „Prokletstvo“ nastao je po tekstovima poljskog slikara i pesnika iz 19. veka Stanjislava Vispjanjskog, a Teatar povšehni ga je postavio na scenu kao „proveru“ da li je u Poljskoj uopšte moguće osporiti neraskidivo jedinstvo Crkve i države.