Dosledna u popularizaciji savremene skandinavske književnosti, izdavačka kuća Samizdat B92 upravo je objavila u ediciji “Busola” istorijski roman Niklasa Nat O Daga “1793” ovenčan nagradom Švedske akademije pisaca krimi-romana za najbolje debitansko delo u 2017, koji se našao i u najužem izboru za knjigu 2018. godine u Švedskoj.
Ova knjiga, koja je zapravo “naličje” idealne slike o Švedskoj u 18. veku, sa prodatih 100 hiljada primeraka odmah po objavljivanju postala je švedski bestseler, koji je potom preveden na 30 jezika. Prevod na srpski jezik potpisuje Dorijan Hajdu.
Priča se događa četiri godine posle pada Bastilje u Francuskoj i nešto više od godinu dana posle ubistva kralja Gustava Trećeg u plemićkoj zaveri. On je vladao Švedskom od 1771. do 1792, a zvanična istorija pamti ga kao prosvećenog apsolutistu, mecenu umetnosti i književnosti, osnivača Švedske akademije i graditelja Švedske opere. Nat o Dag piše o vremenu, kad iza ubijenog kralja ostaje maloletni prestolonaslednik Gustav Četvrti Adolf, poznat kao poslednji švedski kralj Finske, a Kraljevinom vladaju lični interesi i beda jer su ratne godine ispraznile državnu kasu, pa narastaju nezadovoljstvo i paranoja.
To je atmosfera u kojoj je u jesen 1793. pronađen leš u Fatburenu na jezeru Sedermalmu, gde završava otpad iz gradskih straćara. Telo nema ruke i noge, ali povrede nisu sveže. Policija na ovom slučaju angažuje i svog čestog saradnika Sesila Vingea, jer se približava zima, za koju će se ispostaviti da je najgora u poslednjih deset godina u Štokholmu. Niklas Nat o Dag sugestivnim stilom i britkom rečenicom kroz četiri pripovedačke perspektive odslikava pozno gustavijansko doba, sa kog svlači raskoš i veličanstvenost, nudeći sliku od krvi i mesa, nužde i očaja, u kojoj postoji i nagoveštava se i želja za društvenim promenama.
Književni kritičari ocenjuju da je reč o “uzbudljivoj, jezivoj, pametnoj i lepoj priči, čije je čitanje je poput malog poklona“, napominjući da je ovaj “uzbudljiv visokoknjiževni, istorijski roman nešto između “Jadnika” i “Kad jaganjci utihnu”…
Kao potomak najstarije preživele plemićke porodice u Švedskoj, koja od 13. veka pripada redu vitezova, Niklas Nat o Dag ima duboke veze sa švedskom istorijom. Rođen je 1979. u Stokholmu, a kad ne piše ili ne čita, uživa u sviranju gitare, mandoline, violine ili japanske flaute, navodi se u njegovoj zvaničnoj biografiji.
Inspirativna godina
Godina 1793. i događaji u njoj, ali u Francuskoj – Bretanji i Parizu, tema su i poslednjeg romana francuskog pisca Viktora Igoa, koji je u naslovu svog dela zadržao samo poslednja dva broja “Devedeset treća”. Delo je objavljeno 1874. i govori o kontrarevoluciji tokom Francuske revolucije.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
