Od beletristike do politike: Otkako se priča o rušenju Beogradskog sajma sve manji broj stranih izlagača na Sajmu knjiga

Najbolji dokaz za to je činjenica da je tradicionalno uručivanje „Otvorene knjige“ poslednjeg dana Sajma knjiga inostranoj zemlji-počasnom gostu Sajma naredne godine već prošle, 2023-će, izostalo, a da je najavljivanje Kube kao gosta ovog Sajma došlo maltene u poslednji čas.

Kuba će ostati upamćena kao ozbiljna zemlja koja je svoju ulogu gosta odigrala savršeno, s obzirom na kratko vreme koje je za pripreme imala.

Bogati programi kojima je predstavila svoje stvaralaštvo pokazali su da je odavno trebalo da bude pozvana da gostuje na Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga. Jer, posle ovog Sajma istina je da će nam kultura ove zemlje biti podstrek da je još bolje upoznamo.

Jednom rečju, čestitke za Kubu, zemlju počasnog gosta 67. Beogradskog međunarodnog sajma knjiga.

Pored Kube, još je jedan broj stranih zemalja prisutan na ovogodišnjem beogradskom Sajmu knjiga. Iako ih je, tokom protekle decenije sve manje, za po(d)uku je da je, iako ne u velikom broju, svaka od njih uzorno prikazala svoje domete. U prave inostrane goste, međutim, valja svrstati samo one izdavače ili saveze i udruženja izdavača koji dolaze na Sajam; instituti i druge kulturne institucije koje imaju svoja predstavništva ovde, a prisutni su na Sajmu, druga su priča. A gosti izdavači, bez obzira na veličinu svojih štandova, izložili su svoja najnovija, i tematski i žanrovski najrazličitija dela, i u svakom pogledu doslovni su i pravi predstavnici svojih zemalja.

Na Ruskom nacionalnom štandu, skromnom ali vrlo lepo opremljenom, stoji natpis „Čitajmo zajedno na ruskom i srpskom“. Izložena su izdanja brojnih ruskih autora, i najrazličitija dela koja dokazuju da su zanimljiva čitaocima Srbije jer posetioci ovaj štand ne zaobilaze. Tu su izložene i istorijske knjige, i knjige za decu, i naučne, a izdvajaju se interaktivni udžbenici ruskog jezika kao stranog za srpske učenike Nastavno-izdavačkog centra „Zlatoust“ iz Rusije, i izdavačke kuće „Alek Kavčić“ iz Srbije.

Da su strani izdavači povezani sa srpskim pokazuje i štand Turske, na kojem se nalaze istorijske knjige, dela vezana za turističku ponudu – svojom lepotom pažnju posetilaca privlači monografija „Kapadokija“ – i beletristika.

Poseban deo štanda Turske posvećen je nobelovcu Orhanu Pamuku, a ono što zaslužuje svaku pohvalu su Pamukove, kao i knjige jednog broja turskih pisaca koje su prevedene na srpski. Tako su, pored originala, izložena brojna dela Orhana Pamuka u izdanju „Geopoetike“, izdavača koji je na turskom štandu predstavljen i prevedenim romanom „Krv ne gori“ jednog od najvećih turskih pesnika prošlog veka, Nazima Hikmeta. A tu su izloženi i knjiga „Na dalekom putu. Ašik Vejsel i tradicija turske narodne poezije“ u prevodu Hamze Halitovića u izdanju „Utopije“, i niz drugih dela turskih pisaca, već poznatih našim čitaocima.

Dodajmo još da će u subotu u Sali Borislav Pekić u podne biti održan razgovor pod nazivom „Zvezda inostranih poslova, stradali ambasador Galip Balkar“ u znak sećanja na tragični događaj 9. marta 1983. godine, kada je u Beogradu u atentatu ubijen tadašnji ambasador Turske u Jugoslaviji Galip Balkar. U razgovoru će učestvovati ambasador Turske Tanžu Bilgić (prevodilac Vesna Gazdić).

Hrvatski izdavači predstavili su se našim čitaocima sa dva velika veoma dobro organizovana štanda. Na prvom, koji je priredila Zajednica nakladnika i knjižara Hrvatske okupljen je veliki broj izdavača, među kojima su „Znanje“, „Fraktura“, „Hena com“, „VBZ“, „LJevak“, „Planetopija“… Na ovom štandu su izložene najnovija izdanja beletristike, popularne psihologije, a odlično prolaze i kuvari, odnosno knjige koje su svojom sadržinom vezane za hranu različitih područja. I jedan kuriozitet – najnoviji naslovi ljubavnih romana već prvog dana su rasprodati!

Drugi veliki štand iz Hrvatske pripada „Školskoj knjizi“, koja je izložila veliki broj stručnih knjiga, vezanih za politiku, za medicinu, filozofiju, antropologiju, turizam, lingvistiku… „Školska knjiga“ je poznata po svojim rečnicima; na ovom Sajmu predstavila je „Rječnik europeizama. 20.000 riječi – pet jezika (hrvatski, engleski, njemački, francuski, italijanski) Krsta Spalatina, a tu je i Englesko-hrvatski diplomatski rječnik. Od drugih knjiga izdvajamo knjige „Enciklopedija – Suvremeni ratovi i drugi oblici kolektivnog nasilja nakon 1945.“ Hrvoja Barberića, „Povijest Dubrovnika“ Robina Harrisa, „Vještinu ravne crte: moj tai chi“ Lou Rida, „Vodstvo. Šest studija svjetske strategije“ Henrija Kisindžera. „Školska knjiga“ je počela da objavljuje Sabrana dela Miroslava Krleže, a do sada su izašle „Balade Petrice Kerempuha“, „Deset krvavih godina“ i „Zastave“. Tu je i knjiga „Ante Starčević: Ideali slobode i prava“ u kojoj je autor Pavo Barišić dao „inovativan pogled na Starčevićevu političku i filozofsku misao”. Favorit ove izdavačke kuće iz Zagreba je „Povijest zapadnog pisma s uvodom u kaligrafiju“ Damira Brčića, u kojoj autor piše o istoriji ljudske komunikacije, što, kako izdavač kaže, „unutar naše tehnološke suvremenosti daruje vrijedne odgovore na pitanja poput – otkud smo, što smo i kamo idemo“.