Foto: Vladimir VeličkovićU okviru manifestacije Kaleidoskop kulture, u prostorima Distrikta, nove kulturne četvrti u Novom Sadu, otvorena je reprezentativna izložba Na putevima srpske umetnosti 1923-2023 – Od Konjovića do Marine Abramović“.
Postavku je priredila novosadska Galerija Bel art u saradnji sa Fondacijom Novi Sad – evropska prestonica kulture.
Prema konceptu autora izložbe, likovnog kritičara Save Stepanova zamišljena je kao jedan mogući pogled na najznačajnija zbivanja i umetničke ličnosti koje su obeležile srpsku modernu umetnosti tokom proteklih sto godina od 1923, kada je formiran Distrikt u Novom Sadu, pa do danas.
Na otvaranju izložbe direktorka Galerije Bel art Vesna Latinović je ukazala da ovako ambiciozne i kompleksne izložbe obično realizuju muzeji, ali ovog puta odlučeno je da se predstave dela savremene istorije umetnosti koja ne mogu da se vide u muzejima a nalaze se u privatnim kolekcijama.
Izrazila je zahvalnost kolekcionarima iz Novog Sada i Beograda što su na ovaj način izneli u javnost radove koji čine nacionalnu kulturnu baštinu.
Pasionirani ljubitelji umetnosti, po njenim rečima podstiču razvoj umetničke scene, a vrlo često na kraju svoje kolekcije ostavljaju muzejima.
Deo radova predstavljen na ovoj izložbi je iz kolekcije kompanije Wiener Stadtische koja je tokom proteklih deset godina prikupila više od šest stotina umetničkih dela.
U ime organizatora izložbe, ispred galerije Bel art, direktorka Vesna Latinović je istakla da ova kompanija, čija su umetnička dela predstavljena na izložbi, kao društveno odgovorna kompanija podstiče savremenu umetničku produkciju i stvaralaštvo i promoviše nove umetničke prakse.
Latinović se zahvalila ovoj kompaniji jer je iz svoje bogate Wiener art kolekcije savremene srpske umetnosti, ustupila 29 umetničkih dela od 12 autora i doprinela reprezentativnosti ove izložbe.
Takođe je naglasila značaj učešća legatske Galerije „Milan Konjović“ iz Sombora i Zepter muzeja, prvog privatnog muzeja kod nas, te kolekcija iz fonda Internacionalnog simpozijuma skulpture „Terra“ iz Kikinde, Umetničke kolonije Ečka pri Savremenoj galeriji Zrenjanin, te Radionice za izradu tapiserija Atelje 61 na Petrovaradinskoj tvrđavi.
Predstavljajući put nastanka ove izložbe autor postavke Sava Stepanov je ukazao da na početku nije ni mogao da nasluti šta sve poseduju privatni kolekcionari i šta od toga žele da prikažu javnosti.
Po njegovim rečima, ova izložba je reprezentativnu izbor onoga što se dešavalo u srpskoj umetnosti tokom proteklih sto godina, ali ne pretenduje da pokazuje pravce razvoja, stilske karakteristike.
Stepanov kaže da je njegova osnovna želja bila da koliko god je to moguće prikaže ono što je bilo, da ne objašnjava i ne „navija“ za jednu li drugu koncepciju, nego da ukaže na neke tačke u istoriji umetnosti koje ne mogu da se zaobiđu.
Pri tome, ova prezentacija nije ni kompletna, ni iscrpna, kao što ni jedna izložba ne može da bude, ali omogućava, po njegovim rečima, svima koji hoće da se bave srpskom umetnošću da imaju puno dobrog materijala od koga mogu da se prave neke buduće izložbe.
Na otvaranju izložbe istaknuti vojvođanski umetnik, koji živi u Mađarskoj, Balint Sombati izveo je preformans „Na liniji“, a na fasadi zgrade Distrikta prikazan je video rad novosadskog umetnika Dragana Vojvodića „Distorzija organizma“.
Da podsetimo, Izložba je prezentovana u pet segmenata koji su određeni društvenim ambijentom, ali i likovno-umetničkim specifičnostima i predstavljena je u šest zasebnih prostora u objektu nazvanom Radionica u okviru Diskrikta.
Prvi deo izložbe markira period od dvadesetih godina prošlog veka pa do početka Drugog svetskog rata, pojavu zenitizma, kao našeg autentičnog doprinosa internacionalnoj avangardi..
Sledi segment u okviru koga je predstavljen period ekspresionističkog slikarstva od intimizma do snažnog kolorizma, kroz dela velikana naše umetnosti Save Šumanovića, Jovana Bjelića, Petra Dobrovića, Ivana Radovića, Stojana Aralice, Marka Čelebonovića, Milene Pavlović Barili, Ivana Tabakovića i drugih…
U okviru izložbe sačinjen je i omaž Milanu Konjoviću, povodom 125 godina od rođenja i 30 godina od smrti ovog istaknutog slikara, čije je stvaralaštvo u prošlom veku trajalo čitavih sedam desenija.
Posleratno slikarstvo u srpskoj umetnost (od 1945. do kraja 60-tih) je predstavljeno kroz dela nove generacije umetnika koja će ustanoviti „estetski modernizam“ i uvesti srpsku (i jugoslovensku umetnost) u evropske umetničke tendencije, kao što su članovi „Zadarske grupe“ (Mića Popović, Petar Omčikus, Bata Mihajlović, Kosa Bokšan), članovi „Decembarske grupe“ ( Lazar Vozarević, Zoran Petrović, Miloš Bajić, Miodrag B. Protić, Stojan Ćelići drugi), Boško Petrović i drugi.
Tih godina na sceni je i izuzetna generacija skulptora (Jovan Soldatović, Olga Jevrić, Ana Bešlić, Olga Jančić, Nandor Glid). Potom se javljaju zagovornici enformela ( Mića Popović, Vera Božičković, Šilja Todorović, Branko Protić, Filo Filipović,Jožef Ač, Bogdanka Poznanović, Pal Petrik a zatim i nekoliko zagovornika stavova „oltre informale“ (posle enformela) kao što su Mira Brtka, Milena Čubraković, Aleksandar Tomašević, Damnjan i drugi.
Još tokom ranih šezdesetih i sedamdesetih u srpskoj umetnosti nastupa vreme „nove figuracije“ započete idejama grupe Medijala (Leonid Šejka, Vladimir Veličković, Dado Đurić i dr), transformisana u pop-artističke stavove Dušana Otaševića.
Potom sledi pojava nove figuracija i fotorealizma prihvaćena od tada mladih umetnika poput Milana Blanuše, Dragana Mojovića, Aleksandra Cvetkovića i drugih.
Veliki rez u našoj umetnosti je napravljen krajem šezdesetih i tokom sedamdesetih godina prošlog veka kada se pojavljuju akteri tzv. „nove umetničke prakse“ i konceptualne umetnosti (Marina Abramović, Raša Teodosijević, Era Milivojević, Neša Paripović, Zoran Popović, Gergelj Urkom, te članova subotičko-novosadske grupe Bosch+Bosch (Balint Sombati, Slavko Matković, Atila Černik, Laslo Salma, Laslo Kerekeš, Katalin Ladik), Bogdanke Poznanović, novodsadske grupe KOD (Slavko Bogdanović, Mirko Radojčić, Miroslav Mandić, Slobodan Tišma, Peđa Vranešević) te Vladimir Kopicl.
Postmodernistička umetnost osamdesetih u predkrizno jugoslovensko doba, donosi pokret „nove slike“ sa neoekspresionističkim slikarstvom koje predvodi „preobraćeni“ konceptualista Laslo Kerekeš, a reprezentuju Mileta Prodanović, Destil Marković, grupa Alter imago, vajar Mrđan Bajić.
U poslednjoj deceniji dvadesetog veka dešavaju se aktivistički pokreti, obavljaju se modernistički principi naročito izraženi u „novoj“ ili „drugoj skulpturi“.
Poslednji segment izložbe posvećen je umetnosti posle 2000. godine kada u srpskom društvu dolazi do tranzicijskih promena.
Istovremeno, pojavila se i tranzicija unutar same umetnosti – od klasičnih ka novim tehnološkim medijima. Istražuje se novi status slike ali i mogućnosti digitalne, tehnološke i ekranske slike.
Tokom trajanja izložbe, do 30. oktobra, pored vođenja kroz postavku održavaće se i niz prezentacija, razgovora, projekcija i drugih programa posvećenih srpskoj umetnosti dvadesetog i početka ovog veka.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
